ΤΟ ΚΟΚΚΟΛΟΪ.

     

Γράφει  ο Μήτσιος

Ιωαν. Περδικάρης.

                                      

Το κοκκολόι ►1 κομμάτι και αυτό της παράδοσης μας και της ελιάς το βάσανο. Μια φορά και ένα καιρό λοιπόν, γύρω το 1976 --77 φθινόπωρο είχαμε φτιάξει μια ομάδα που παίζαμε ''Μπάμ Μπουμ'' το καλοκαίρι γύρω απ την πλατεία στο Γιαλό . O πιο δυνατός μήνας για το παιχνίδι γινόταν ο Αύγουστος και ειδικά οι δυό τρείς βδομάδες μετά της Παναγίας που αρχίζαμε να μαζευόμαστε απ τα χωριά και ΄τοιμαζόμαστε για σχολείο. Γινόμαστε αχώριστοι και μόλις άρχιζε το σχολείο ήταν σαν να μας έβαζαν αλυσίδα στο λαιμό. Το παιχνίδι άρχιζε σιγά σιγά να σταματάει και να παίζουμε τα σαββατοκύριακα και τελείωνε με τα πρωτοβρόχια. Με το Μπάμ -- Μπουμ είχαμε μάθει κάθε γωνιά και κάθε τρύπα γύρω γύρω απ την πλατεία. Φτάναμε μέχρι το λιοτρίβι του Ευθυμίου, του Παπαδάκου, απ το ξενοδοχείο του Τσίμπανη πίσω απ τα χωράφια μέχρι την μάντρα του μπάρμπα Βασίλη του Σάρλα λίγο πιο κάτω απ το μαγέρικο το Μαγκλέικο. Δεν θυμάμαι τώρα το όνομα του νοικοκύρη, νομίζω ότι ήταν ο μπάρμπα Βασίλης αλλά θυμάμαι πως αργότερα το 81 και μετά το κάτω του σπιτιού το είχαν νοικιάσει οι Γιώργηδες ο Αρκούδης( Διαμαντάκος) και ο Ταλαρούγκας( Παπούλιας) και είχαν στήσει μαγαζί που επισκεύαζαν ραδιόφωνα και τηλεοράσεις.

Το πεδίο της μάχης ήταν αρκετά μεγάλο φτάναμε στον Άγιο Νικόλα και μετά πάνω μέχρι το λιοτρίβι και είχαμε μάθει κάθε κοτούλα και από κάθε φούρνο μέχρι τα αμπάρια απ τα δυό Λιοτρίβια. Όσο μάζευε ο καιρός τόσο και λιγόστευε η ακτίνα δράσεις γιατί λιγοστεύανε και οι ομάδες από παιδιά. Η δική μου η ομάδα ήμασταν εγώ, ο Γιωργής ο Β… (αχώριστοι οι δυό μας) ο ''Γορίλας'' , ο Σούλης ο Τ.., ο Στράτης ο ''Μπαρέμ'' Κ…, ο Θανάσης ο Κόλιας - ο πατέρας του ήταν θυροφύλακας  καταγωγή από τον Αστακό Μεσολογγίου- ►2 είχε πάρει μετάθεση στο Άστρος, ο μικρότερος της ομάδας ήταν ο Φώτης ο Κ… ο πιο πιτσιρικάς!!

Μόλις ερχόταν Κυριακή και έπαιζε σινεμά ο μπάρμπα Τάκης – Τάκης  Καρτσιγιάννης- τα εισιτήρια τα βγάζαμε με πολύ ζόρι. Επειδή είμαστε ομάδα βλέπεις βάζαμε τα δεκάρικα όλοι μαζί έτσι ώστε να μπορούμε να βγάζουμε όλοι εισιτήρια, αυτό δεν ήταν και συνέχεια εφικτό. Οπότε τι να γίνει το ρίξαμε στο κοκκολόι για να έχουμε λεφτά για σινεμά την Κυριακή. Λεφτά για εισιτήριο, λεφτά για στραγαλοπασατέμπο, λεφτά για φιστίκια, λεφτά για , λεφτά για .. Τα φαγώσιμα τα αγοράζαμε από το περίπτερο του συχωρεμένου του μπάρμπα Γιώργη του Τζίαβρα- Βλαχάκη.

                                              Αστρος το κατάστημα του Φώτη Δαλιάνη .

Καλοπέραση σκέτη με τρία κοφίνια ελιές μαζεύαμε 75 δραχμές την εβδομάδα. Σε λίγο τα κάναμε 4 φτάσαμε το κατοστάρικο, τα πουλάγαμε σε διαφόρους εμπόρους. Κυρίως στον μπάρμπα Φώτη τον Δαλιάνη τον παππού του Φώτη (Φλιωτίου). Ο πιτσιρικάς ο εγγονάς του δεν φαινόταν πουθενά μαζί μας αλλά ήταν πάντα στο μαγαζί με τον παππού του όταν πηγαίναμε το κοκκολόι έτσι ώστε να μην κινάμε υποψίες. Κάθε φορά αλλάζαμε ποιοί παγαίνανε το κοφίνι, ανά δυό ως συνήθως εγώ με τον Γορίλα και ο Κόλιας πότε με τον Σούλη πότε με τον Στράτη. Άλλες φορές πηγαίναμε στα Βερβενιώτικα στου Κεφάλα και άλλες στου Φούφα γυρίζαμε και πουλάγαμε ελιές από κοκκολόι σε όλους.

Ο μπάρμπα Φώτης ήταν ο πιο βολικός γιατί όταν ζύγιζε ρώταγε τον μικρό τον Φώτη τον εγγονά του να του πει πόσο έλεγε η πλάστιγγα!!  Ο Φώτης του έλεγε πάρα πάνω για το συμφέρον μας. Μετά παίρναμε το κοφίνι και μας συνόδευε ο Φώτης να το ρίξουμε στο αμπάρι.

Ο μπάρμπα Φώτης - μακαρίτης κι αυτός- μέτραγε τα τάλιροδεκάρικα πάντα του ζητάγαμε δυό δεκάρικα και δυο δίφραγκα και δυό πενηνταράκια για να τα μοιράζουμε τάχα στα δύο. Βρέχει χιονίσει εμείς το κοφίνι πάντα το βγάζαμε. Μας έδινε 25 δραχμές τον έπιαναν τα διαβόλια του μόλις μας έβλεπε. Σιγά σιγά όμως μάς συνήθισε ο Παππούς Φώτης και ο μικρός ο Φώτης έκανε όλο και πιο πολύ την αγγαρεία. Το ζύγι το άδειασμα στο αμπάρι κ.α.

Το αμπάρι ήταν στην πίσω μεριά της αυλής η οποία ήταν υπερυψωμένη σχεδόν ένα μέτρο πιο ψηλά από τον δρόμο ο όποιος εκεί έκανε στροφή. Το αμπάρι βρισκόταν στο πίσω μέρος ακριβώς κάτω από την σκάλα που τότε σε ανέβαζε στην Επιθεώρηση Δημοτικής εκπαίδευσης Κυνουρίας. Για να φτάσεις στο αμπάρι έπρεπε να ανοίξει μια σιδερένια μαντρόπορτα - ακόμα θυμάμαι το ανοιχτό πράσινο χρώμα της πολύ ανοιχτό πράσινο σχεδόν άσπρο-. Είχε πλέγμα γύρω γύρω στα κάγκελα κι έτσι δεν μπορούσε να ανέβει κανένας από το δρόμο να φτάσει το αμπάρι.  Όταν  γέμιζε το αμπάρι το μαντρωμένο αυτό χώρο τον χρησιμοποιούσε σαν αποθήκη. Έριχνε τις ελιές χύμα τις σκέπαζε με πανιά και μουσαμάδες. Η μαντρόπορτα είχε και αυτή πλέγμα και ήταν πάντα κλειδωμένη.

Δεν άργησε και η αναποδιά να μας δώσει ιδέες! Έτσι κι αλλιώς με την βοήθεια του έγγονα του τον κλέβαμε στο ζύγι τον Παππού. ►3  Από το κατοστάρικο και 4 φορές την εβδομάδα φτάσαμε στα δυο κοφίνια την κάθε φορά καθημερινά εκτός της Κυριακής.

Το κόλπο!! Μόλις άνοιγε την μαντρόπορτα ο Φώτης και το αμπάρι ως συνήθως έμενε ξεκλείδωτο όλη την ημέρα μέχρι το βράδυ, κρυβόταν ο Κόλιας, που εκτός από κοντορεβιθούλης ήταν  και ευλύγιστος σαν φίδι. Χώραγε παντού, είχαμε να κάνουμε με επαγγελματία αλλά δεν τoν γνωρίζαμε επειδή ήταν καινούργιος στο χωριό!!!  Κρυβόταν μέσα στο αμπάρι ο Θανάσης και μέσα σε μια ώρα γέμιζε πάλι το κοφίνι. Την κατάλληλη στιγμή το κατέβαζε με τρόπο στον δρόμο κρεμασμένο με σκοινί. Οι υπόλοιποι κάναμε πηγαδάκι και χωρίς να μας βλέπουν το πιάναμε.  Τo πηγαίναμε μπροστά στον μπάρμπα Φώτη και να η κονόμα. Το πήγαινε για άδειασμα ο μικρός ο Φώτης με έναν από εμάς. Τότε  έβγαινε ο Κόλιας και ούτε γάτα ούτε ζημιά.

                              

                                                  Αμπάρια του Παπαδάκου.

Αλλά πως λέει και η σοφός λαός μας, « μια του κλέφτη δυό του κλέφτη, την τρίτη την κακή του ΄μέρα » Έτσι λοιπόν είχε έρθει και για μάς η κακία στιγμή!! Η στιγμή  της Νέμεσης..

Από την πολύ κονόμα είχαν αρχίσει και οι λιχουδιές!! Να τα εισιτήρια, να τα στραγάλια και τα φιστίκια, να οι λεμοναδοπορτοκαλάδες, να τα τσιγάρα Ρεκόρ και Καρέλια! Είχαμε βλέπεις και προτιμήσεις τα σκασμένα.

Τα ποιο πολλά άνομα χρήματα τα ξοδεύαμε σε γκοφρέτες από τις όποιες κάναμε συλλογή αυτοκόλλητων με εικόνες ποδοσφαιριστών για να συμπληρώσουμε το Άλμπουμ. Το έπαθλο ήταν ένα αεροβόλο  μάρκας «Διάνα» . Μάς έλειπε ο Άτιμος ο Χολτσεμπάιν – πολύ καλός Δυτικογερμανός ποδοσφαιριστής- τον  κωλογερμαναρά!! Ακόμα και τότε είμαστε κάτω από την μπότα των Γερμανών !!!

 Από την πολύ μανία για να τελειώσει το άλμπουμ είχαμε ξεσκιστεί στις γκοφρέτες. Είχαμε σχεδόν γεμίσει τρία άλμπουμ αλλά σε όλα έλειπε ο ίδιος παίχτης!!» Ένα μήνα ξοδεύαμε χρήματα και αγοράζαμε γκοφρέτες. Τελικά το άλμπουμ το γέμισε πρώτος ο Γιάννης ο Μουγάκος, ο αδερφός το συχωρεμένου του Πάνου του Μπάρλα.

Είχαμε λοιπόν φάει τον αγλέορα σε τάλιρο και σε γκοφρέτες σε σημείο που δεν μας έμεναν λεφτά για τίποτα άλλο!!

Οι έξυπνοι ανεβάσαμε παραγωγή!! Για να μην μας πάρει χαμπάρι ο μπάρμπα Φώτης αρχίζαμε να πηγαίνουμε με δυο κοφίνια και μόλις πουλάγαμε το ένα γεμάτο Τώρα το γέμιζε ο Κόλιας που τον έβαζε μέσα ο Φώτης με άλλου χριστιανού που πήγαινε να πουλήσει ελιές στον Φλιωτίου. Του πετάγαμε τα κοφίνια επάνω μόλις έμπαινε μέσα τα γέμιζε τα παίρναμε.

Τώρα αντί να τα ξαναπουλάμε στον μπάρμπα Φώτη τα πηγαίναμε σε άλλο έμπορα! Συνήθως στον μπάρμπα Γιώργη το Φούφα, διπλασιάσαμε παραγωγή! Αλλά και πάλι μας έφαγε η ασωτία. Αυτό το κωλοάλμπουμ το άτιμο μας είχε σχεδόν διαλύσει.

Ευτυχώς κατά κάποιο τρόπο γιατί για σκέψου να είχαμε κερδίσει το Αεροβόλο τι θα γινότανε; Θα ληστεύαμε καμιά τράπεζα στο τέλος!!

Φτάναμε μέχρι του Καλαμπάκα με τις ελιές. Τις πουλάγαμε κάπου απέναντι δεν θυμάμαι τώρα σε ποιον. Θυμάμαι ότι σταματάγαμε στα Καλαμπακέικα αγοράζαμε και από το « Γενικόν Εμπόριον» γκοφρέτες. Μεγάλη λύσσα μας είχε πιάσει να βρούμε το μαγικό χαρτάκι!! Σκεπτόμαστε ότι είχαμε πλησιάσει τα τρία αεροβόλα «Διάνα, θα παίζαμε πόλεμο με μολυβένια ποτηράκια!!

Μια μαύρη που λες Παρασκευή Τάκη είχαμε μάσει αρκετό χρήμα!!  Πάμε στον μπάρμπα Γιώργη τον Τζιάβρα και αγοράζουμε δυό κούτες ολόκληρες γκοφρέτες!!  Σοκοφρέτα αν θυμάμαι καλά και δυο πακέτα τσιγάρα και αρχίσαμε πάφα πούφα και κράτς- κράτς τις γκοφρέτες.

Ο μακαρίτης ο μπάρμπα Γιώργης τις κράταγε κάτω από μουσιαμά στο πίσω μέρος από το περίπτερο. Από τον ήλιο μάλλον είχανε χαλάσει, τις είδαμε λιωμένες αλλά που να χαμπαριάσουμε εμείς. Άρχισε η κωλοπηλάλα αλλά το χειρότερο ήταν βραδιά επιχειρήσεως!!!

O μπάρμπα Γιώργης ο Τζιάβρας-Βλαχάκης με αγοραίους μπροστά από το περίπτερο του.

Εγώ με το «Γορίλα» είχαμε καταλήξει στην σούδα πίσω από το κοινοτικό γραφείο πάνω από τα καινούργια αμπάρια του Παπαδάκου. Ήξερα ότι είχε ''Μέρος'' γιατί εκεί νοίκιαζαν ένα παλιό σπιτάκι ο Χαρής και ο Μήτσιος ο Αγριόγιαννης ανίψια της μάνας μου. Παιδιά της πρώτης της ξαδέρφης της Θανάσως του Κρεμμύδα. Τελικά χωθήκαμε και οι δύο μέσα στο ''Μέρος'' τόσο μεγάλο ήταν το κακό που μας είχε βρει, εκεί να δεις νούμερα!!

 Ο Κόλιας είχε μπει στο αμπάρι, από εκεί και μετά άρχισε η κατρακύλα. Χέστηκε ο Θανάσης και ήθελε να βγει απ το αμπάρι με βιασύνη. Ακούει την μαντρόπορτα να ανοίγει αλλά δεν ήταν ο Φώτης ο Κ… , είχε πιάσει και αυτός την χέστρα!! Ευτυχώς ή δυστυχώς για όλους μας ήταν ο ίδιος ο μπάρμπα Φώτης!!! 

Ο Κόλιας με τα παντελόνια λυτά είχε χεστεί μέσα στο αμπάρι! Κάνει μπλοζόν για να φτάσει στην μάντρα αλλά του ΄πέσαν τα βρακιά και κάπως τον πρόλαβε ο μπάρμπα Φώτης. Όπως σου προείπα ο Κόλιας ήταν ευλύγιστος κάνει μπράφ και του ξεφεύγει. Κάνει να βγει από την μαντρόπορτα έμεινε το πουλόβερ του στα χέρια του μπάρμπα Φώτη. Θα του ξέφευγε αλλά γύρισε να πάρει τα σκασμένα τα κοφίνια!! Ένα εξ αυτών ήταν το δικό μας. Όταν το πήγα το κοφίνι στο σπίτι με με έκανε λιωτό στο ξύλο ο Γιαννάκος. Βάραγε με το κοφίνι όπου έφτανε και είχε μεγάλο δίκιο. Ρε λήσταρχε Νταβέλη, ρε Γιαγκούλα, ρε Λίγκο, ρε … πάρε τούτη πάρε τούτη πάρε την άλλη, χαμός.

Στο τέλος καταλήξαμε όλοι οι μαφιόζοι στην αστυνομία προς γνώση και συμμόρφωση. Μας απαγορεύτηκε αυστηρά να κάνουμε παρέα από τον σερίφη- έτσι τον λέγαμε τον Αστυνόμο τότε. Δεν θυμάμαι το επίθετο μόνο το παρατσούκλι και ότι ήταν χοντρός Κακούρος νομίζω..

    

                Παραδοσιακό μάζεμα της ελιάς με μοναδικό εργαλείο τα χέρια και το καλάθι.

Αυτό λοιπόν ένα κεφάλαιο από το βάσανο της Ελιάς ονόματι κοκκολόι. Ποτέ πριν και ποτέ μετά δεν είχα κάνει κοκκολόι, ήταν η μόνη φορά!! Η  πρώτη και τελευταία μου.

Σχόλια Παν. Ι. Δ. Βλαχάκη.

►1 Γράφει το λεξικό. κοκκολόι =  η συλλογή των απομεινάντων καρπών στο δέντρο. Κοκκολογάγαμε τι άλλο ελιές. Τότε οι άνθρωποι ήταν προσεκτικοί και λίγες ελιές μένανε στα δένδρα. Όλη την ημέρα μπορεί να μάζευες το πολύ 20 – 30 κιλά ελιές. Σου πέφτανε τα χέρια και η μέση. Άσε και τους αγροφύλακες. Κάποιοι τολμηροί ή μικροαπατεώνες μπαίνανε και σε αμάζευτες ή παρατημένες ελιές. Προσωπικά λόγο τιμιότητας – βλακείας δεν άπλωνα ούτε στις παρατημένες που ήξερα ότι οι νοικοκύρηδες τους έλειπαν. Τις πούλαγα στο μπάρμπα Γιώργη το Φούφα και στον μπάρμπα Αντώνη τον Παρασκεουλάκο – τον Κομπίνα. Εκεί ήταν η ευγενική κ Νούλα . Αγόραζα κίτρινα τετράδια ΦΟΙΝΙΞ, μολύβια πολύχρωμα φάμπερ σταμπωτά με τα αερόστατα και αεροπλάνα, Μικρό Ήρωα και λίγο μεγαλύτερος ΒΙΠΕΡ σειρά Ιστορίας - λογοτεχνίας.

►2 Ο Θανάσης είχε δυο μεγαλύτερα αδέλφια. Ο δεύτερος αδελφός του ο Πάνος ήταν ήπιος, καλός χαρακτήρας και άριστος μαθητής, πέρασε στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο.

►3 Ο μπάρμπα Φώτης είχε πέσει θύμα κλοπής και πολύ παλιά από παιδιά μιας άλλης εποχής!! Δεν κάνει να σχολιάσω ποιος του έκλεβε μισό έως ένα σακί κάθε βράδυ γιατί είναι πολίτης ενός άλλου κόσμου. Ο μικρός τότε τσιλιαδόρος – ο πατέρας μου είναι τώρα υπέργηρος- το αδίκημα νομικά έχει παραγράφει!!. Ηθικά όμως όχι γιατί το θυμόταν χρόνια μου το έλεγε με τύψεις. Τσίλιες κράτησα δυο τρεις φορές ο συχωρεμένος ο συνομήλικος μου Γ.Δ… έπαιρνε κάποιες ελιές και τις πουλάγαμε στο Φούφα. Το 1946- 47 υπήρχε πείνα και των γονέων. Για την συμμετοχή μου στην παρανομία ο φίλος μου έδινε φαγητό. Αγοράζαμε μιά ρέγκα από τον Χαρούλη το Σπυράκη, δυο κονσέρβες από τον νονό σου το Γρήγορη τον Παπαδάκο. Δεν ήταν σωστό είχα συμμετοχή και ας κράταγα μόνο τσίλιες!! Του φίλου μου του έπεσε μισό σακί στο μονοπάτι κοντά στο σπίτι του Φώτη του λαδέμπορου. Ήταν σκοτάδι και ο αείμνηστος Καπαρδόγιαννης δεν το είδε μπερδεύτηκε και κτύπησε. Άρχισαν να το ψάχνουν και δεν συμμετείχα ξανά. Εξάλλου δεν είχα χρόνο γιατί τη χρονιά εκείνη έπιασα δουλειά στο Εργοστάσιο του Γαλάνη- Παπαδάκου. Ο Φώτης το καταλάβαινε αλλά είχε πολλές δουλειές και δεν πήγαινε το μυαλό του ποιος το έκανε !!! Είχε βάλει το λύκο να φυλάει το αμπάρι !!!!!!!

ΣΑΝ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΤΑ ΒΑΣΑΝΑ.

 

     Γράφει ο 

Παν. Ι.Δ. Βλαχάκης.

                            «Σαν στης ελιάς τα Βάσανα». 

Τέλος Νοέμβρη αρχές Δεκέμβρη ο κάμπος και οι άκρες της θυρέας άρχισαν να χορεύουν το χορό της Ελιάς και του Λαδιού. «Σαν στης ελιάς τα Βάσανα». Γαϊδούρια μουλάρια άλογα άνθρωποι, μικροί μεγάλοι όλοι στα χωράφια. Τέμπλες, καλάθια, σακιά, χτένια, λιόπανα κάποτε είχαμε ένα αλεξίπτωτο που έζωνε την ελιά!!!. Παλιά δεν στρώναμε πανιά και δίχτυα. Αμορίλα ή δεν είχανε ή είχανε φτηνά χέρια!!! Κάπου- κάπου και καμιά ιστορία για τους μεγάλους γαιοκτήμονες που έστυβαν τη φτωχολογιά!! Η Κόρη του Κ….. πάταγε την πλάστιγγα και μας έκλεβε στο «μαζευτικό!!!» Έλεγε σιγά η μάννα μου. Θυμήθηκα τον Νικ. Φλούδα που το 1938 τύπωσε ένα βιβλίο με πρακτικούς υπολογισμούς για το δικαίωμα των κολασμένων που μάζευαν τις ελιές των αφεντικών. Ήταν αγράμματοι και τους κλέβανε οι μεγάλοι!!!

  Όλοι προσπαθούν να συλλέξουν τον καρπό την ευλογημένη ελιά. Όλες η συζητήσεις γύρο από την ελιά. Πόσο έχει το κιλό το λάδι !! Άκου οι απατεώνες οι έμποροι το αγοράζουν με το κιλό και το πουλάνε με το λίτρο!!!! Πόσο δικαίωμα παίρνουν τα εργοστάσια;;; Ποια εργοστάσια άνοιξαν; Σε αυτό το τελευταίο ερώτημα δεν χρειαζόταν απάντηση. Αν ήσουν λίγο παρατηρητικός και άκουγες τις ατμοσφυρίχτρες θα καταλάβαινες. Άνοιξε η Ραχούλα, του Γαλάνη - Παπαδάκου, του Ευθυμίου, του Κεφάλα, και το συνεταιρικό της Μελιγούς!!  Φουγάρα μνημεία μωροφιλοδοξίας ή λειτουργικότητας; Μάλλον το πρώτο ήταν γιατί υπήρχαν και τα χαμηλά τα μεταλλικά που επιτελούσαν το έργο τους. Που θυμήθηκα το απόσπασμα από το βιβλίο του Γιάννη Πάνου. Για το περίφημο φουγάρο των Δολιανών.

 Πριν τον πόλεμο στο γειτονικό μας χωριό κάποιοι προοδευτικοί νέοι στη σκέψη φτιάξανε ένα συνεταιρικό εργοστάσιο που δούλεψε για αρκετά χρόνια προσφέροντας πολλά στη φτωχολογιά. Οι πρωτοπόροι αγροτοσυνδικαλιστές υπέστησαν τα πάνδεινα από τα Αφεντικά.

  Στο βάθος στο Παράλιο Αστρος πρέπει να άνοιξαν το δύο του Αβραντίνη και του Καλλίτση. Σήμερα δεν λειτουργεί κανένα από τα παλιά αυτά ελαιοτριβεία. Του Αβραντίνη είναι το πλέον ιστορικό γιατί εκεί είχε την έδρα της η Ε.Ε του Ε.Α.Μ. Κυνουρίας. Σήμερα δεν υπάρχουν ούτε σαν κτήρια. Αλλού υπάρχουν ερημωμένα τα κουφάρια, χαλάσματα δόξας ποτισμένα με ιδρώτα. Σκούριασαν και αχρηστεύτηκαν τα εργαλεία και τα  μηχανήματα!!!

Θα ήθελα να ακούσω την μπάσα ατμοσφυρίχτρα  της Ραχούλας. Θα άθελα να πήγαινα το φαγητό στην αλουμινένια τέσσα στο εργοστάσιο ΓΑΛΑΝΗ -ΠΑΠΑΔΑΚΟΥ. Αν είμαι τυχερός και συναντήσω το νονό το Γρηγόρη το έχω το τάλιρο!!! Θα πάω στη θεια Βαγγελιώ για ένα γλυκό, λες να βγει ο μπάρμπα Αλέκος και να μου πει τι κάνεις ρε Βλαχαγιαννίτη !! Θα μου επιτρέψει ο πατέρας να τραβήξω το αλυσιδάκι, να περάσει  ο ατμός και να σφυρίξει ή θα έχουν κάποιο μήνυμα και μου αρνηθεί;

              

                       

 ΕΛΑΙΟΥΡΓΕΙΟ  ΓΑΛΑΝΗ – ΠΑΠΑΔΑΚΟΥ 1951 Πιεστήριο.  1) Φώτης Γεω. Ροζολής – Καραμπάτσος. 2) Νικόλαος Ιωαν Καμπύλης- Μπόκολας . 3) Ιωάννης Ευστ. Βλαχάκης. 4) Γεώργιος Ζαχ. Κυριαζής. 5) Βασίλειος Γεωρ. Αρβανίτης. 6) Παναγιώτης Μιχ. Κομνηνός.7) Άγνωστος από τα Βέρβενα. 8) Άγνωστος από το Λεβίδι.

            

- Μην σφύρας τρις φόρες γιατί ο θειος Διαμαντής με το τρακτέρ - τον κοκκίνη- θα νομίσει ότι μείναμε από ελιές και θα βιαστεί στον κάμπο. Γιατί χάζευες στο δρόμο και σου πάτησα δυο διακεκομμένες τις άκουσες αλλά εσύ άργησες !! Κοίταζε και το ¨venus¨ άντε τώρα να ξεφύγεις!! Βάλε το φαγητό στην πόρτα του καυστήρα να ζεσταθεί και έλα κάθισε στον διαχωριστήρα να φάω. Πρόσεχε μην γεμίσει ο ντενεκές ξέρεις…. !!!

- Πατέρα έμαθα το νέο, έφεραν καινούργια σφυρίχτρα στο εργοστάσιο!! Ηλεκτρική η ποιο δυνατή της περιοχής!!! Ο Νονός μου ο Γρηγόρης βρήκε μια σειρήνα από γερμανικό αεροπλάνο (στούκα Stuka  Sturzkampfflugzeug, πολεμικό αεροσκάφος κάθετης εφόρμησης) την έφερε από τα παλιατζίδικα του Πειραιά!!! Όταν την φτιάξουν θα πατώ το κουμπί και θα ουρλιάζει !!!!!!!

-Βλακείες, θα δεις που κάποια στιγμή η αστυνομία θα την απαγορέψει γιατί είναι πολύ δυνατή και έχει αποκρουστικό ήχο. Πράγμα που έγινε στην περίοδο της εθνοσωτηρίου επαναστάσεως!!! Ένας περιοδεύον πλασιέ άκουσε τη νύχτα τη σειρήνα νόμισε ότι ήταν πολεμικός συναγερμός!! Παρά λίγο να πηδήσει από το μπαλκόνι του ξενοδοχείου του Τσίμπανη. Την άλλη μέρα η αστυνομία – εκείνος ο αστυνόμος ο Σ.. που δηλητηρίασε το σκυλί του Μήτσιου της Θανάσως – με αστυνομική διάταξη απαγόρεψε όλες τις ατμοσφυρίχτρες!!!

Θα ήθελα να άκουγα τη φωνή του λιγδιασμένου εργάτη, έλα εδώ να σου δώσω καβουρντισμένο ψωμί με φρέσκο λάδι!!

-«Δεν θα τρως οτιδήποτε σου δίνουν τα λάδια αυτά είναι από ¨πεσιάδες¨ χαμολόγια, μόνο μανάκι θα τρως από τη Συκιά και αλλού συνεννοηθήκαμε; Θα σου δίνω μόνο εγώ αυτοί δεν ξέρουν!! Το μόνο που ξέρουν είναι να ρίχνουν το ¨Χαμούρι ¨στα τσόλια. Βλέπω την ποιότητα στο διαχωριστήρα. Δεν θέλω να πέφτεις σαν λιμασμένος στο καρβουνιασμένο ψωμί με τα παλιόλαδα…. Στοιβάζουν δέκα μέρες τις ελιές στα αμπάρια και ανάβουν. Μετά παραπονιούνται γιατί ανεβάζουν οξέα !!»

Μου έλειπε ο πατέρας μου από της 5 το πρωί μέχρι τις 11-12 το βράδυ. Χρόνια δούλευε στο διαχωριστήρα του Γαλάνη – Παπαδάκου. Προσπαθούσα να κάθομαι όσο περισσότερο μπορούσα για να τον βλέπω. Παρακολουθούσα την όλη διαδικασία αλλά περισσότερο μου άρεσε ο διαχωριστήρας και οι πέτρες!! Στο πιεστήριο δεν πήγαινα γιατί όταν τα τσόλια πιέζονταν αρκετά πετούσαν το χαμούρι και λερωνόσουνα !!

                       

 Δεξιά ο Μήτσος Χειράκης μηχανικός στο Ελαιοτριβείο « Γαλάνη – Παπαδάκου» μαζί με τον πατέρα μου το Γιάννη Ε. Βλαχάκη 1950 - 51.

 Οι εργοστασιάρχες είχαν εφεύρει το ωρομίσθιο και έστυβαν τους εργάτες σαν τις ελιές!!! Μόνο το 1945 κάποιοι κατόπιν υποδείξεως του «Τάση του Ράφτη» φτιάξανε ένα σωματείο διαπραγματεύτηκαν καλύτερες συνθήκες για τους εργάτες. Κάποιοι από αυτούς πήραν αέρα στη Μακρόνησο. Σαν σκλάβοι δούλευαν σε όλα τα ελαιουργία, αυτές ήταν οι συνθήκες.

- Πατέρα τι ήταν ο Αράπης; Κλέβανε οι εργοστασιάρχες; Τι σημαίνει Τάλια μια τάλια.. εκατό;;;

-« Άκου Αράπης δεν υπήρχε από το 1947 που πήγα στου Γαλάνη – Παπαδάκου άντε το πολύ πολύ να ξέφευγε λίγο λάδι γιατί οι διαχωριστήρες ήταν παλαιοί. Ο μπάρμπα Γιώργης ήταν τίμιος το ίδιο και οι Παπαδακαίοι. Στα άλλα δεν ξέρω τι γινόταν, ακουγότανε ότι σε κάποια κλέβανε. Σε εμάς το πολύ να μάζευαν ένα – δυο τενεκέδες κακής ποιότητας λάδι το χρόνο πάνω από τα λιουζούμια. Τα άλλα είναι διαδόσεις!!!»

- Καλά σας είχαν ορκίσει να μη λέτε τα μυστικά και έκλεβαν τον κόσμο!! Εσάς σας πλήρωναν καλά; Γιατί δεν σας δίνουνε μεροκάματο οκτάωρο και σας πληρώνουν ωρομίσθιο; Έχετε ασφάλιση; Αυτά του τα έλεγα σε μεγαλύτερη ηλικία.

- Έλα τώρα!! Με αυτά ασχολείσαι και δεν διαβάζεις τα μαθήματα σου μαζέψου!! «Ένα η αλεπού εκατόν ένα το αλεπουδάκι» !!! Μην μιλάς και σε ακούν οι άλλοι ….»

Όταν το εργοστάσιο Γαλάνη Παπαδάκου πέρασε σε άλλα χέρια. Ο πατέρας και κάποιοι από τους έμπειρους εργάτες πήγαν στο ανακαινισμένο ελαιουργείο του Ευθύμιου.

Ο Χρίστος πανύψηλος με τη φόρμα του σοβαρός δούλευε μαζί με τους εργάτες. Εκεί είδα πρώτη φορά φόρμα εργασίας καινούργια και καθαρή!! Εξελίχθησαν τα πράγματα, καινούργια μηχανήματα, ωραίες πέτρες,  καινούργια πιεστήρια!! Για να τα δω όλα και να τα επεξεργαστώ!! Διακόπτες στάρτ - στόπ πράσινοι, κόκκινοι, ωραίο εργοστάσιο……

- «Διώξε τον μην συνηθίσει το εργοστάσιο. Θα γίνει καλός μάστορας παρατηρεί τα πάντα.» του είπε ο αείμνηστος ο Μήτσος ο Χειράκης. Άντε δες λίγο και φύγε. Μου φώναζαν και οι δυο με ένα στόμα.

-Αν δεν μου πείτε ποιος γλύτωσε το εργοστάσιο του Παπαδάκου τότε που κόλλησε η βαλβίδα ασφαλείας στην ατμομηχανή του δεν φεύγω!!

- «Ταΐζαμε την μηχανή και ανέβασε μεγάλη θερμοκρασία. Για την ιστορία το Κάρτερ της ατμομηχανής έπαιρνε 4 γκαζοντενεκέδες λάδι. Ήταν νύχτα και είμαστε κουρασμένοι. Κάποια στιγμή το μανόμετρο ανέβηκε στο κόκκινο!! Φώναξα « Τρέξε Γιάννη να γλιτώσεις» - αυτό δείχνει τον ανθρωπισμό του να σωθεί το παιδί - . Κινήθηκα για να τραβήξω την εφεδρική βαλβίδα ασφαλείας. Πρόλαβε ο μικρός από δω και την τράβηξε πρώτος. Χαμός πέταξε ατμούς, εκτονώθηκε η πίεση τα μανόμετρα κατέβηκαν, τράβηξε την ατμοσφυρίχτρα από τη χαρά του!! Μετά τρέμαμε και οι δύο για πολύ ώρα. Ευτυχώς που προλάβαμε θα γινόταν μεγάλο κακό, θα σκοτωνόμαστε και μπορεί να γεμίζονταν εργοστάσιο και τα σπίτια της πλατείας!! »

Ο Μπάρμπα Γιώργης ο Γιούλης πάταγε με την λαδωμένη αρβύλα του ένα διακόπτη δαπέδου και ένας βραχίονας έριχνε το ¨χαμούρι¨ σε κυκλικό τσόλι. Τέρμα αυτά τα τετράγωνα τσόλια που ήταν σαν σάκος και σκάζανε στις γωνίες. Τέρμα η τέσα με το χερούλι που γέμιζε τα τσόλια. Τα πιεστήρια καινούργια δυο στη σειρά!! Το ένα  άρχιζε αργά - αργά να πιέζει. Υπήρχαν και καινούργια μανόμετρα. Το άλλο κατέβαινε σιγά σιγά μόνο ένας εργάτης τίναζε το λιοκόκκι – πυρήνα.

                                                  Το ελαιουργείο του Ευθύμιου σήμερα. Φωτ Γεώργιος Παπαμήτρος.

Ο θειος ο Διαμαντής με το μπάρμπα Λιά αγόρασαν  καινούργιο λευκό τρακτέρ μάρκας David Brown – Μάλλον Ψαρή θα το βγάλουν. «Έλα μια !!» ακούστηκε η βροντερή φωνή του Διαμαντή!! Έριξαν τις ελιές σε ένα μεγάλο τετράγωνο σύστημα και ο αέρας πέταγε τα φύλλα και τα κλαράκια. Κατόπιν τις πλύνανε από τα χώματα. Στη συνέχεια τις έριξαν σε ένα σπαστήρα και τις έσπασε σε πρώτη φάση. Μετά το αναβατόριο τις μετέφερε στις μυλόπετρες !! Γυρνούσαν κυκλικά και επεξεργάζονταν το χαμούρι. Μετά με κοχλία – βραχίονα τάιζαν τα πιεστήρια !! Που παλιά που όλα γίνονταν με το χέρι τώρα αυτοματοποιήθηκαν αρκετά. Τέλος το λιοκόκκι την πυρήνα στην ενέβαζε αναβατόριο και τη φόρτωνε κατ ευθείαν στο φορτηγό  του Σωτήρου που την μετέφερε στο πυρηνελαιουργείο στο Ναύπλιο.

Ο Χρίστος, ο ιδιοκτήτης ελέγχει τα πάντα. Όταν κοίταζε τα πιεστήρια που και που κουβεντιάζουμε. Με ρώταγε για την πρόοδο μου στο σχολείο. Σπάνια πηγαίνει τον διαχωριστήρα έκτος και αν έχουν πρόβλημα όπως σήμερα.

Καθάριζαν κάποια φίλτρα ήταν στο βάθος και έτσι βρήκα την ευκαιρία να ορμήσω στον μπάρμπα Μήτσο τον Χειράκη!! Ο καλός γέροντας πρώην μηχανικός από συνήθεια καθόταν πάντα στο διαχωριστήρα και τον ήξερα καλά. Ήταν φανατικός Βασιλόφρων και σε λίγο είχαμε δημοψήφισμα. «Δεν πρόκειται να ξανάρθει ποτέ  ο Βασιλιάς!! Παππού βάλτο καλά στο μυαλό σου. Τώρα στο δημοψήφισμα θα πάρει για καλά πόδι.» Βροντοφώναξα και ο καλός αυτός άνθρωπος στεναχωρήθηκε. Κάτι πήγε να μου πει αλλά; Ποιος είδε το θεό και δεν τον φοβήθηκε! Ο πατέρας με το Χρίστο είχαν τελειώσει την εργασία τους και δεν  είχα πάρει είδηση ότι πλησίασε κοντά μου. Μου φώναξε δυνατά: «δρόμο φύγε θα τα πούμε το βράδυ. Ζήτα συγγνώμη τώρα, ο μπάρμπα  Μήτσος ήταν ο μάστορας μου και έχουμε περάσει πολλά φύγε φύγε.» Ρε δε με παρατάτε το βράδυ θα κοιμάμαι και εσύ θα είσαι κουρασμένος μονολόγησα. «Δεν σέβεσαι τους μεγαλύτερους, πολιτικολογείς, πρέπει να ντρέπεσαι ….αυτά μας λείπανε τώρα….»

- «Άστοοο Γιάννη παιδί είναι.»

Τι μίλαγα ρε το κέρατο μου έχουν ένα κουτί γλυκά στη γωνία από τα ΓΑΛΑΤΣΙΑ!!! Πρέπει να βρω τρόπο να πάρω ένα. Το βρήκα θα τους κάνω να γελάσουν !!!

 - Τα γλυκά τα έφερε εκείνος ο ψηλός που κλέβει τις ελιές στα Κούτρουφα; Του λεγάτε χθες το κόλπο πως να κλέβει ελιές με το μεγάλο καλάθι του ψαρά και το χτένι!! Να το φορά στο λαιμό του και να …. Γέλασαν, ξεθύμανε η οργή του πάτερα, δούλευε καλά ο διαχωριστήρας, ήταν κουρασμένος αλλά ήρεμος, μου χαμογέλασε  πικρά!!

-Έλα πάρε ένα γλυκό, το δικό μου και πήγαινε στο σπίτι να διαβάσεις. Μην ξεχάσεις να τους χαιρετήσεις όλους όταν φύγεις, πρόσεξε στο αναβατόριο μην σκαρφαλώνεις… Άρπαξα ένα γλυκό σκέφτηκα να πάρω και άλλο αλλά ντράπηκα έκανα τη γύρα μου χαιρέτησα τους ανθρώπους μου- οι ήρωες της εργασίας ήταν και είναι οι άνθρωποι μου - και δρόμο για το γήπεδο!!!!

       

  Τώρα αποφεύγω να περνώ από τα εργοστάσια. Οι παλιοί φύγανε για άλλες πολιτείες οι τότε νέοι ΄γίναν υπέργηροι και εμείς μεγαλώνουμε, αρχίσαμε να ζούμε με τις αναμνήσεις. Τα κτήρια ρημάξανε, σκούριασαν, τα μηχανήματα, σκούριασαν οι ντενεκέδες, χάθηκαν τα εργαλεία και τα σκεύη, σε κάποια έμειναν μόνο τα ντουβάρια!!  Δεν θέλω να μπω μέσα θέλω να τα έχω στο μυαλό μου ζωντανά όταν δούλευαν. Όταν η πνοή των ανθρώπων κινούσε τις μηχανές και έβγαζε το κίτρινο Χρυσάφι, το Χρυσάφι της Θυρεάτιδος γης.

Πριν από δυο τρία χρόνια  επισκέφτηκα το σύγχρονο ελαιοτριβείο ενός συμμαθητή μου. Αυτοματοποιημένα τα πάντα, οι άνθρωποι εργάζονταν σε καλύτερες συνθήκες. Φυγοκεντρικά και άλλα μηχανήματα βαρέθηκα να ρωτήσω λεπτομέρειες. Σύγχρονοι διαχωριστήρες!! Παρατήρησα το σύγχρονο εργοστάσιο και χαιρόμουνα. Ήθελα να ρωτήσω πως βγαίνει το αθέρμιγο και κάποια άλλα πράγματα. Έβλεπα τα νέα παιδιά να εργάζονται σε καλές σχετικά συνθήκες. Το περιβάλλον σχετικά καθαρό. Παράξενοι βιομηχανικοί θόρυβοι. Σκεπτόμουν το μέλλον της ελαιουργίας στην περιοχή και πατρίδα μας.

                               Ελαιουργείο Κώστα Σπ. Ιατρίδη Διαχωριστήρες. Φώτο από διαδίκτυο.

Πληροφορήθηκα ότι σκοτεινοί κύκλοι θέλουν να φτιάξουν τεράστια κεντρικά ελαιουργεία!! Ένα λέει σε όλη την Πελοπόννησο !! Ρε άντε στο ανάθεμα, ρε άντε… που θα σας αφήσουμε να κάνετε τα δικά σας. Θέλουν να μας τα πάρουν όλα. Θέλουν να μας καταστρέψουν !!!! Θα τους αφήσουμε ;;; Όχι εφόσον ζουν οι μνήμες μας και εφόσον προστατέψουμε τη γη και τα εργοστάσια του πρωτογενούς τομέα. Ότι βαριά βιομηχανία και αν έχετε δεν πρόκειται να φάτε το αρωματικό μανάκι, το παχύ λάδι της λαδολιάς, το λεπτό κιτρινόχρουν της Κορωνέικης, της, της….  όλα τα λάδια της πατρίδας μας αυτά είναι το Χρυσάφι μας !!!!!!!!!!!!! Θα πηγαίνουν λέει οι αγρότες τις ελιές και θα αγοράζουν το λάδι από τα σουπερ Μάρκετ!! Μακάρι να μην επαληθευτούν τα σενάρια αυτά. Δεν θέλω να δω κάτι τέτοιο στους ποιο φρικτούς εφιάλτες μου.

ΕΔΩ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ.

             γράφει ο

Νίκος Αν. Βλαχάκης

Ένδεκα ποιήματα του Νίκου Αν. Βλαχάκη για την επέτειο του Πολυτεχνείου.

ΕΔΩ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ !..

Ευλογημένη, ξακουστή η νύχτα Νοέμβρη !

 Δόξα, τιμή σ' εσάς, παιδιά σ' εκείνους καταισχύνη

 Ωδές και θούρια σε σας, στους φταίχτες ατιμία...

  Περάσανε σαν κουρνιαχτός, σαν την ανεμοζάλη

  Όλοι μαζί και χάθηκαν οι μαύροι δολοφόνοι.

 Λουλούδια μύρια φέρνουμε 'πά στον κοινό σας Τάφο.

Υπέροχος ο θάνατος σαν είναι για Πατρίδα!

Τιμή σ' εσάς που πέσατε και σ' όσους απομείναν

Έρμοι, ορφανοί, χωρίς παιδιά, τρελοί, σακατεμένοι

Χωρίς ύπνο στα βλέφαρα, χωρίς το γδικιωμό σας.

Νωπό είν' ακόμn το αίμα σας,  ποτάμιασε τους δρόμους,

Έφερε σ' όλους Λευτεριά, σ' όλη τη Ρωμιοσύνη.

΄Ιάμα, βάλσαμο έγινε για τις βαθιές πληγές της

Ομόνοια, αγάπη, δύναμη, έφερε περηφάνια!

                   

3 Λαέ, Πεινάς.

Γιατί δεν τους κρεμάς;

Τη μαύρη μοίρα νιώσατε, που ζούνε οι δικοί σας

και οργισμένα ρίξατε μηνύματα με θάρρος:

«Λαέ πεινάς! Γιατί δεν τους κρεμάς»;

Μα ανήμπορος είν' ο λαός, για να τους πολεμήσει

ετούτοι είναι νηστικοί κι αχόρταγοι εκείνοι,

εκείνοι έχουν τη φωτιά, το μάργωμα ετούτοι...

Γιόμισε n χώρα ωτακουστές, χαφιέδες και ρουφιάνους

και δεν και εστάθη μπορετό, για να σκαφτεί ο λάκκος...

Τι κι αν στο σκότος δούλεψαν μ' ένα περίσσιο πείσμα;

 του κάκου όλα πήγανε, γιόμισαν τα μπουντρούμια

απ 'άνθη μύρια πασχαλιάς, αδούλωτους λεβέντες,

που σάπισαν στα σίδερα, μες στη φριχτή υγρασία.

Ανώφελο είν' να πολεμάς, μ' εχθρούς που όλα γνωρίζουν

 κι είν' άλυτο το δέσιμο, που δένει ο φασίστας...

ΣΧΟΛΙΑ Παν. Ι. Δ. Βλαχάκη.

►1 Δημοσιεύω δυο από τα ένδεκα ποιήματα του αγαπητού μου θειου του Νίκου.

►2 Ο Ναύτης στην φωτογραφία κατάγεται από την περιοχή μας. Το 1982 πρέπει να είχες μεγάλα κότσια για να συμμετέχεις στην πορεία. Είναι γνήσιος ΠΑΡΝΩΝΙΤΗΣ. Η σεμνότητα του και μόνο δεν μου επιτρέπει να γράψω το όνομα του.

ΠΡΟΣ "ΑΝΑΚΛΗΣΙΝ " ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΒΡΑΒΕΥΣΗ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ.

   Γράφει

ο Αγιαννίτης Φιλόλογος

Ηλίας Θεμ.  Σακαλής.

                      Βιογραφικό του Ηλία Θεμ.  Σακαλή .

ο  Ηλίας Θεμ.  Σακαλής.  Ο Σεβαστός  μας φιλόλογος στο Γυμνάσιο – Λύκειο του Άστρους  γεννήθηκε στον Αγιάννη της Κυνουρίας Ν. Αρκαδίας το 1939. Είναι το δεύτερο παιδί του Θεμιστοκλή και της Άννας Σακαλή. Σπούδασε φιλολογία και δίδαξε στα Γυμνάσια της Αρεόπολης Λακωνίας των Λαγκαδίων Αρκαδίας ξανά στην Αρεόπολη και τέλος στην πατρίδα μας το Άστρος της Κυνουρίας – Αρκαδίας. Θεωρώ τιμή μου που είχα Δάσκαλο τον κ. Ηλία… Η σεμνότητα του δεν μου επιτρέπει να γράψω για την προσφορά του, απλά του λέω ευχαριστώ. Εκτός από την διδασκαλία στο σχολείο μας, υπήρξε έκτακτος επιμελητής Αρχαιοτήτων Άστρους και της ευρύτερης περιοχής από το 1975. Τον έβλεπα που περνούσε από το γήπεδο και κατευθύνει «στο σπιτάκι του Αγροκηπίου» πολλές φορές μετά τη λήξη του ωραρίου του!!!  Μετέφερε τα ευρήματα από το «Σπιτάκι του Αγροκηπίου!!! » και πρωτοστάτησε  στην Ίδρυση του κλειστού σήμερα Μουσείου Άστρους. Συνταξιοδοτήθηκε το σχ έτος 1989-90. 

  Προς «ανάκλησιν» της μνήμης και επιβράβευση της αλήθειας.

  Σημειωτέον, ότι όταν η μνήμη ανακαλείται, ζωντανεύει και επικαιροποιεί το παρελθόν, η δε αλήθεια όταν επισφραγίζεται, τέρπει και συντρίβει, αλλά πρωτίστως διδάσκει.

 Ξεκινώ από το παρελθόν για να κατανοήσουμε μαζί το παρόν και να ψαύσουμε το μέλλον.

Ως έκτακτος επιμελητής Αρχαιοτήτων Άστρους και της ευρύτερης περιοχής, κατόπιν διορισμού μου εν έτει 1975 από το τότε υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, οφείλω, καθ' ότι τυγχάνω ο μόνος εν ζωή, να αναφερθώ στην ίδρυση και την εξελικτική πορεία του Μουσείου Άστρους. ►1

Α. Ο αείμνηστος Κυριάκος Χασαπογιάννης του Βασιλείου, καθηγητής φιλόλογος, διατελέσας επί σειρά ετών Γυμνασιάρχης του τότε Γυμνασίου Άστρους και υπηρετήσας κατόπιν σε ανώτερες βαθμίδες της Μέσης Εκπαίδευσης, υπήρξε ο πρώτος που επίσημα ανέλαβε τη συλλογή και τη φύλαξη των αρχαίων ευρημάτων της περιοχής μας.

 Αρχικά τα ευρήματα αυτά φιλοξενήθηκαν στην ήδη κατεδαφισμένη - ιστορική - οικία του Αγροκηπίου Άστρους, η οποία έκειτο έμπροσθεν, της έτι υπάρχουσας οικίας του Δημητρίου Ευθυμίου, πατρός των Ευθυμίου και Χρίστου, με την επίσημη επωνυμία «Συλλογή... »

            

    Οικία – σπιτάκι - του Αγροκηπίου Άστρους, Φώτο  Κώστας Μπακούρης. ►2

Ο συνάδελφος και καθηγητής μας αφοσιώθηκε ψυχή τε και σώματι στην υψηλή αυτή αποστολή και μας κληροδότησε σοβαρό έργο.

Β. Έκτοτε, και διότι ο Κυριάκος Χασαπογιάννης, προαχθείς  μετετέθει στην Αθήνα, το βαρύ αυτό καθήκον ανέλαβε ο αλησμόνητος καθηγητής μας και λυκειάρχης Λυκείων της Αθήνας Παναγιώτης Καμπύλης του Νικολάου.

Γ. Tυγxάνω, λοιπόν, διάδοχος του, αείμνηστου Παναγιώτη Καμπύλη Και με μέτρο την αλήθεια και την ακρίβεια της ιστορίας ομολογώ τα έξης: Στην οικία που προανέφερα, στην οποία διέμεναν οι εκάστοτε Γεωπόνοι και οι φύλακες του Αγροκηπίου και η οποία, εάν δεν κατεδαφιζόταν, θα ήταν σήμερα καθ' εαυτή ιστορικό και παραδοσιακό  μνημείο για το Άστρος, εστεγασμένη η «Συλλογή» προχωρούσε με έντονο ρυθμό στον εμπλουτισμό  της, στην καταγραφή και ταξινόμηση των ευρημάτων και στον ευπρεπισμό της, ώστε να είναι κατάλληλη προς ξενάγηση και ενημέρωση των ενδιαφερόμενων. Στην προσπάθεια αυτή με βοήθησέ αποκλειστικά και σε απεριόριστο βαθμό ο πατριώτης μας, Αρχαιολόγος, Παναγιώτης Φάκλαρης, νυν καθηγητής, της Κλασσικής Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ. από το γειτονικό μάς Τημένιο, από όπου προέρχονται οι απώτατοι πρόγονοι των Βασιλέων του Μακεδονικού Κράτους - κρατώ τις αποδείξεις -.

Εύγε σου Παναγιώτη! Δεν περιγράφεται το ενδιαφέρον για την περιοχή μας του σπουδαίου αυτού επιστήμονα. Αλώστε το αποδεικνύει το πολυσχιδές έργο του.

Και ενώ έτσι έβαινε η κατάσταση, εμφανίστηκε ο από μηχανής Θεός… ο διαπρεπής αρχαιολόγος, ο ευγενέστατος άνθρωπος, η ευγένεια είναι σπάνιο γνώρισμα των Αρχαιολόγων, υπάρχουν βέβαια και εξαιρέσεις, ο διακεκριμένος επιστήμονας, ο Γεώργιος Σταϊνχάουερ, ο έφορος των αρχαιοτήτων της ΙΓ' περιφέρειας Λακωνίας και Αρκαδίας, με έδρα τη Σπάρτη, με τον οποίο, ως υφιστάμενός του πλέον, είχα ανοιχτή, απρόσκοπτη και εποικοδομητική  συνεργασία.

Προϊόντος του χρόνου και αντιλαμβανόμενοι αμφότεροι τη στενότατα και ανεπάρκεια του χώρου αποφασίσαμε τη μεταφορά της «Συλλογής» στη Σχολή Καρυτσιώτη, το σημερινό Μουσείο.

«Εν μια νυκτί» και με πρωταγωνιστές τους υπαλλήλους και τους φύλακες, του Μουσείου της Τεγέας έγινε η «κατάληψη» και η μεταφορά της «Συλλογής», πράξη όχι αρεστή ασφαλώς σε πολλούς και με σοβαρές συνέπειες στην υπαλληλία μου...

Ακολούθως με την συναίνεση πάντοτε του Σταϊνχάουερ προχωρήσαμε στον εξωραϊσμό του εσωτερικού χώρου της Σχολής, την συντήρηση και την έκθεση των ευρημάτων σε προθήκες και ατομικούς άξονες από συντηρητές και τεχνίτες του Μουσείου Σπάρτης, κατορθώνοντας αυτό το οποίο όλοι μας σήμερα βλέπουμε και θαυμάζουμε.

            

                                 Ο αυτοαυνανιζόμενος Σάτυρος ……►3

Στη συνέχεια προβήκαμε στη συντήρηση της στέγης, την αναπαλαίωση του κτιρίου, την ασφάλεια του με κιγκλιδώματα στα παράθυρα, τον ευπρεπισμό του προαυλίου και του περιβόλου στο σύνολο του και τοποθετήσαμε καταλλήλως  τα υπέρβαρα ευρήματα προκαλώντας τα υπέρβαρα ευρήματα προκαλώντας εν τέλει την έκπληξη των επισκεπτών.

Δεν ξεχνώ, αλλά ήρθε η ώρα να αναφερθώ στις πολύτιμες υπηρεσίες που προσέφερε επί σειρά ετών και αγόγγυστα για τη λειτουργία του Μουσείου η κα Αικατερίνη Βλάχου του Γρηγορίου σύζυγος του Κωνσταντίνου Μέλλου. Η κα Κατερίνα, λοιπόν, υπήρξε άψογη στα καθήκοντα της, πρόθυμη και ευγενική στην υποδοχή και την ξενάγηση των επισκεπτών και άξια στην όλη διαδικασία και λειτουργία της Δημόσιας αυτής υπηρεσίας. Μπράβο σου Κατερίνα!

«Ες αύριον τα σπουδαία...»

                 

                                                           Άστρoς 23/10/2014

                                                 Ηλίας Θεμ.  Σακαλής   φιλόλογος.

 To κείμενο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Κυνουρία» Οκτ 2014 Αρ. ΦΥΛ 523. Το αναδημοσιεύω κατόπιν αδείας του Δασκάλου μου.

Σχόλια  Παν. Ι. Δ. Βλαχάκη.

 ►1 Περίμενα χρόνια αυτό το κείμενο του κ Ηλία Σακαλή. Αυτή είναι Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ «ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΑΣΤΡΟΥΣ» 

  Στο επίσημο ενημερωτικό φυλλάδιο - που έχω στα χέρια μου - αναφέρει σαν ιδρυτή έναν μετέπειτα αρχαιολόγο και  ονομάζει «ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ ΑΣΤΡΟΥΣ !!! » Ούτε μια αναφορά για τους πρωτοπόρους και Ιδρυτές του ΜΟΥΣΕΙΟΥ  ΑΣΤΡΟΥΣ!!! 

ΑΥΤΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ:

 1) Κυριάκος Χασαπογιάννης του Βασιλείου (Κούλης).

 2) Παναγιώτης Καμπύλης του Νικολάου (μπάρμπα Πάνος).

 3) Ηλίας Θεμ. Σακαλής.

 4) Γεώργιος Σταϊνχάουερ  Αρχαιολόγος.

 5) Παναγιώτης Φάκλαρης  Αρχαιολόγος, νυν καθηγητής, της Κλασσικής Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ.

6) Οι κάτοικοι της περιοχής και κυρίως οι Αγρότες που έδιναν τα ευρήματα στον «Κούλη» και στους άλλους επιμελητές.

►2  Ένα κείμενο του Γιώργου Στ. Παπαμήτρου από τη «θυρεατις γη» για την φωτογραφία και τον Σάτυρο.

     

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΤΟΥ ΑΣΤΡΟΥΣ ΕΠΙΛΕΞΑΜΕ ΜΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΤΟΥ ΜΠΑΚΟΥΡΗ, ΠΟΥ ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΚΟΜΗ ΦΟΡΑ ΠΕΡΙΕΣΩΣΕ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΜΝΗΜΗ. ΤΟ ΠΑΛΑΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ, ΕΤΟΙΜΟ ΝΑ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΕΙ, ΦΙΛΟΞΕΝΗΣΕ ΓΙΑ ΑΡΚΕΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ, ΜΕ ΚΟΡΥΦΑΙΟ ΤΟΝ ΑΥΤΟΗΔΟΝΙΖΟΜΕΝΟ ΣΑΤΥΡΟ. ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ ΠΟΛΛΕΣ ΦΟΡΕΣ ΕΠΑΙΡΝΕ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ Ο ΚΥΡ ΚΟΥΛΗΣ Ο ΧΑΣΑΠΟΓΙΑΝΝΗΣ, ΓΙΑ ΤΟΝ ΦΟΒΟ ΤΗΣ ΚΛΟΠΗΣ.

-ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΑΥΤΟΗΔΟΝΙΖΟΜΕΝΟΣ ΣΑΤΥΡΟΣ; 

ΡΩΤΑΕΙ ΜΙΑ ΥΠΟΨΙΑΣΜΕΝΗ ΤΟΥΡΙΣΤΡΙΑ ΤΟ ΚΥΡ ΚΟΥΛΗ.. ΚΑΙ ΑΥΤΟΣ ΑΠΤΟΗΤΟΣ:

 - ΝΑ ΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΟΝ ΑΝΤΡΑ ΣΟΥ!!!

►3 Ζητώ συγγνώμη για την ποιότητα της φωτογραφίας του αυτοαυνανιζόμενου Σάτυρου.  Που ξέρεις αν ανοίξει ξανά το ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΟΥ ΑΣΤΡΟΥΣ και αν θα είναι ακόμα εκεί!!!  Θα επιδιώξω τότε αν τον φωτογραφήσω !!