<< ΙΘΑΚΗ…Η ΚΙΘΑΡΑ ΠΟΥ ΕΚΛΑΙΓΕ >>

Χρίστος. Γεωρ. Κυρκιντάνος.

Στολιώτης Συγγραφέας

Βιβλίο του Φράνγκο Ρομάνο. Ελληνοϊταλικός πόλεμος

Συμμετοχή στην παρουσίαση του βιβλίου του Φράνκο Ρομάνο

( Ομιλία στο Πνευματικό Κέντρο Άργους την 11-12-2004 )

Ο δικός μου παιδικός Παράδεισος, φίλες και φίλοι, ήτανε το χωριάτικο σπίτι μου στην ανηφοριά, που χτυπούσε την πόρτα του ο Αυγερινός τα χαράματα κι ένα κλαράκι περίμενε το πουλί να τραγουδήσει τον όρθρο.

Τον εύθραυστο ειδυλλιακό κόσμο μου διέσπασε βίαια μια πιστολιά, συντρίβοντας, συγχρόνως, την παιδική αθωότητά μου επάνω στη σκληρή πραγματικότητα του πολέμου.

Το ρολόι έδειχνε δειλινό της 26^ηςΟκτώβρη 1943, γιορτή του Αϊ Δημήτρη. Άλλοτε, τέτοια μέρα, ξεπέζευε, απολείτουργα, στην αυλή μας ο Άγιο Δημήτρης, επίσημος προσκεκλημένος στη γιορτή της γιαγιάς Δημήτρως, η οποία διατηρούσε μαζί του μυστικιστική σχέση, λόγω συνωνυμίας αλλά και με την ιδιότητα της παλαίμαχης καντηλανάφτισσας της μικρής εκκλησιάς του χωριού.

Όμως, στους μίζερους καιρούς, οι άγιοι, όπως και οι ποιητές, περιττεύουν. Έτσι, εκείνη τη χρονιά, ο Αϊ - Δημήτρης δεν πέρασε από τα μέρη μας και ο τόπος μας έμεινε έρμαιο των ανέμων της συμφοράς και της βίας.

Μέσα στη λιτή σάλα του σπιτιού μας, το τραπέζι με τους κουραμπιέδες στη μέση, το ντιβάνι στον τοίχο, από πάνω η φωτογραφία του παππού κοίταζε αδιάφορα από τ' ανοιχτό παράθυρο το βουνίσιο τοπίο. Στη γωνιά το εικονοστάσι με το καντήλι, δραστικό μέσο διαμεσολάβησης με τα θείο, εν καιρώ πολέμου ιδίως, σύμφωνα με τη συλλογική αντίληψη του βαθιά θρησκευόμενου αγροτικού κόσμου της εποχής. Η μάνα είχε προβεί στις αναγκαίες περικοπές λαδιού από το μαγείρεμα για να εξασφαλίσει την εφημερία του στη διάρκεια της γιορτής.

Αυτό το καντήλι, το βράδυ της ίδιας ημέρας, φώτιζε το χλωμό πρόσωπο του ξένου στρατιώτη, που χαροπάλευε στο ντιβάνι, γερμένος στο πλάι γιατί αιμορραγούσε από το στόμα.

Τα δύσβατα ορεινά τοπία απ όπου οι Στολιώτες ξωμάχοι μετέφεραν τον Φράνκο στο Άστρος για να τον σώσουν.

Λίγο νωρίτερα είχα δει το Φράνκο Ρομάνο, ολομόναχο στην ερημιά της ανθρώπινης ύπαρξης, μ' ένα πιστόλι στο χέρι, κυνηγό και μαζί θήραμα του ίδιου του εαυτού του. Είμαι ο μόνος αυτόπτης μάρτυρας και πιστεύω ακόμα ότι το βλήμα ξεστράτισε από το στόχο του, λίγα εκατοστά, γιατί, την κρίσιμη στιγμή, ο Φράνκο έκανε μια βιαστική κίνηση για να βγάλει από τη φονική του τροχιά εμένα το «πίκολο», που μπερδευόμουν στα πόδια του.

 Ύστερα, τον είδα που έγειρε πέφτοντας κατά το πλευρό της καρδιάς. Οι παλαιοί, που ξέρανε, λέγανε ότι ο λαβωμένος πέφτει κατά το μέρος της πληγής του.

Αμέσως, σάρωσε το χωριό η κρύα πνοή του θανάτου κι ακόμα δεν είχε μαθευτεί ότι, την ίδια στιγμή, κρεμόταν σε φανοστάτη της πλατείας Αμερικής στην Αθήνα, το άψυχο σώμα του δικού μας Σταύρου Παναγιωτούρου μαζί με έξι ακόμα θύματα της θηριωδίας του ξένου κατακτητή.

Οι ώριμοι άντρες και τα κορίτσια, στριμώχτηκαν στο εσωτερικό του σπιτιού για να συνδράμουν τον τραυματία. Αμόρε μίο ... ακούστηκε, μέσα στη σύγχυση, η ξεψυχισμένη φωνή της Ευαγγελίας. Ο έρωτας έσπευδε αρωγός της ζωής στην τιτανομαχία της με το χάρο.

Έξω, στην ευρύχωρη βεράντα, οι μάνες έλυσαν τα μαντήλια έτοιμες για το μοιρολόι. Κάποιος έψεξε τον αυτόχειρα γιατί δεν τερμάτισε τη ζωή του με την αναίμακτη μέθοδο της κρεμάλας, μακριά από τα σπίτια των χριστιανών. Ο χορός των γερόντων απεφάνθη ότι το αίμα στο κεφαλόσκαλο είχε μιάνει τo ιερό άβατο της οικογενειακής μας εστίας και προφήτεψε ότι μεγάλη συμφορά θα έπεφτε απάνω στο σπίτι μας.

Όντως, η προφητεία βγήκε αληθινή. Οκτώ μήνες αργότερα, μεγάλες γερμανικές δυνάμεις, ενισχυμένες με τα τάγματα ασφαλείας της περιοχής, πραγματοποίησαν, στην περιοχή του Πάρνωνα, τη μεγαλύτερη στρατιωτική επιχείρηση, όλων των εποχών, στην Πελοπόννησο. Ολόκληρη η Κυνουρία, από το ποτάμι της Ανδρίτσας ίσαμε το Λεωνίδιο, παραδόθηκε στη λεηλασία, τους βιασμούς, την αιχμαλωσία, τη φωτιά και το αίμα. Αδελφοκτόνα χέρια βάλανε φωτιά και στο δικό μου σπίτι και κάψανε τον Παράδεισο των παιδικών μου χρόνων.

 «Και μετά το πυρ, φωνή αύρας λεπτής ...». Ο πατέρας μου, υπολογίσιμο τοπικό Εαμικό στέλεχος, δεν έκανε το σφάλμα να εμπλακεί στο φαύλο κύκλο της αντεκδίκησης. Μάλιστα, αρκετά χρόνια αργότερα, δώρισε στον εμπρηστή ένα τενεκέ λάδι για τα παιδιά του.

- Εκκλησιά χτίζεις Γιώργη! Είπανε οι γείτονες.

Η γιαγιά, αντιπαρήλθε με περιφρόνηση τους ομόδοξους συνεργούς και παρέπεμψε στην υπέρτατη κρίση τους αλλόφυλους δράστες με σύντομη ετυμηγορία:

- Ας όψεται ο γερμανός εν ώρα κρίσεως.

Η μάνα και η Ευγενία, η ψυχαδερφή, ξέχωσαν από τις στάχτες τα κατσαρολικά της κουζίνας, έριξαν μέσα σχοινόχωμα και φύτεψαν λουλούδια.

Ομόρφυναν τα ερείπια του σπιτιού μας! Ομόρφυνε ο κόσμος και ενισχύθηκε η θωράκισή του, απέναντι στη βία και το σκοταδισμό, με μαντζουράνες, βασιλικό και γαρύφαλλα.

Χρόνια αργότερα, ήρθανε οι μαστόροι να σκεπάσουν το σπίτι. Ο κυρ Ανδρέας κάρφωνε με θυμό τα ψαλίδια μονολογώντας:

- Οι κερατάδες! Το κάψανε εκ βαράθρων!

Έγινε η στέγη. Καλά είμαστε, είπε η μάνα. Χώσαμε το κεφάλι μας κάτω από κεραμίδι.

Καλά είμαστε, συνέλληνες αδελφοί. Εμείς τα χαλάμε εμείς τα φτιάχνουμε πάλι. Σε δουλειά να βρισκόμαστε ... Και για το Φράνκο Ρομάνο μην ανησυχείτε. Πενήντα χρόνια μετά, τον ξετρύπωσε σε ένα δρομάκι της Ρώμης ,συνταξιούχο γιατρό πια, ένας αγαπημένος εξάδερφος ο Χρήστος Ελενόπουλος. Και νάτος ανάμεσά μας! Θαλερός ογδονταπεντάρης, γενάρχης μεγάλης φαμίλιας στη Ρώμη με γιους και νιφάδες, εγγόνια και δισεγγόνια.

Μετά το θάνατο της Ευαγγελίας, ο Φράνκο, γυρίζει τα καλοκαίρια, στην αιώνια πατρίδα του κόσμου το Άργος, κομίζοντας, πάντα, τα ίδια τεκμήρια: τις φωτογραφίες της αγαπημένης του, το τρύπιο πουκάμισο του αυτόχειρα, ξεχασμένους νεκρούς, γιατρικά που γιάτρευε τους αρρώστους, αναμνήσεις και ιστορίες, ότι έβγαλε στην ειρηνική ακτή της ζωής του απόμαχου η εντός του τρικυμισμένη θάλασσα και το κύμα της ιστορίας και ζητάει να τα προσέξουμε. Πολλοί δακρύζουν. Άλλοι γυρίζουν τις πλάτες.

- Παλιό ξινισμένο κρασί. Ο κόσμος πάει μπροστά, λένε.

Η τηλεόραση βρίσκει το θέμα ευπώλητο. Μόνο δύο άνθρωποι πρόσεξαν την πραγματική σημασία του μικρού θησαυρού: ο διακεκριμένος συνάδελφός μου Βασίλης Δωροβίνης και η χορηγός του βιβλίου κ. Φλωρίκα Κυριακοπούλου. Τούς συγχαίρουμε και ευχαριστούμε θερμά.

                                                   Η μουριά άντεξε στη φωτιά.

Πιστεύω ότι την έκδοση του βιβλίου του Φράνκο Ρομάνο, ακόμα και αν δεν περιείχε άλλα στοιχεία και μαρτυρίες, θα δικαιολογούσε από μόνη της η σύντομη, λιτή και χωρίς λογοτεχνικές αξιώσεις, περιγραφή της πορείας, μέσα στα δύσβατα ορεινά μονοπάτια, μέχρι το Αστρος, της μικρής σωστικής ομάδας με τους Στολιώτες ξωμάχους, που κουβαλούσαν στους ώμους τους, κουρασμένοι και νηστικοί, το ξυλοκρέβατο με τον τραυματισμένο στρατιώτη, χθεσινό μισητό εισβολέα στα ιερά χώματά τους.

Αυτή η εικόνα, που την αντίκρισα κι εγώ με τα παιδικά μου μάτια, είναι κατάλληλη για το εθνικό μας εικονοστάσι γιατί επιβεβαιώνει τον ανθρωπιστικό χαρακτήρα του ελληνικού πολιτισμού.

Ο απόλυτος εχθρός για τον έλληνα είναι ο θάνατος και δεν χαρίζει σ' αυτόν ούτε το συμβατικό του εχθρό. Ας θυμηθούμε ότι σ' αυτόν εδώ τον τόπο, ο λαός μας θρήνησε, για λογαριασμό του εχθρού, το χαμό της τουρκικής νεολαίας στην καταστροφή του Δράμαλη και μέχρι τις μέρες μας αντηχούσε, πριν σκεπαστεί από το θόρυβο των μουσικών υποπροϊόντων, το μοιρολόι «κλαίει και μια χανούμισσα για το μοναχογιό της». Δεν υπάρχει ανάλογο προηγούμενο στην παγκόσμια ιστορία.

Τελειώνοντας, ακολουθώ την απογείωση που μας επιβάλλει, ακούσια, ο συγγραφέας του βιβλίου καθώς η αφήγησή του περιστρέφεται γύρω από το δίπολο έρωτας - πόλεμος.

Αν μπόρεσε η ανθρωπότητα να ερμηνεύσει σωστά το σκοτεινό φιλόσοφο τον Ηράκλειτο, τότε, οι δύο αυτές δυνάμεις, αποτελούν ένα αυτόνομο αλληλοτροφοδοτούμενο σύστημα ( ο ένας σπέρνει ο άλλος θερίζει κι αντίστροφα), ενταγμένο στην πελώρια μηχανή της διαπάλης των αντιθέτων, η οποία κινεί το συμπαντικό κόσμο απάνω στην τροχιά της αέναης ανακύκλησης.

Κι αν έτσι έχουν τα πράγματα, ο Φράνκο Ρομάνο, καταλύοντας τα τείχη της τραγικής φυλακής, βγήκε στο χαώδες κενό, με ένα πιστόλι στο χέρι, για να ξεκαθαρίσει τους λογαριασμούς του όντος με το τερατώδες ακατανόητο της συμπαντικής αυτής δύναμης.

Και τώρα, επίτιμος στη συνείδησή μας, πολίτης της τραγικής χώρας των Ατρειδών, μας καλεί, οικτιρμόνως, με το βιβλίο του, να βάλουμε το δάχτυλό μας στο τρυπημένο στήθος του για να καταλάβουμε.