ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΤΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ

Χρίστος. Γεωρ. Κυρκιντάνος                                                                                           

 Στολιώτης Συγγραφέας

ΕΛΑΤΕ ΣΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΤΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ   Oσo είναι καιρός.

               ΕΝΑ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

<< Τέτοιους επικίνδυνους καιρούς που περνάμε, έχουμε ανάγκη να επιστρέψουμε και να συνδεθούμε με τις ρίζες της ρωμιοσύνης....>> X. K 1977        

Δημοσιεύτηκε στα περιοδικά : 1) Ταχυδρόμος ( 3Φεβ/1977/ΑΡ.ΦΥΛΛ.3/1187)  2) ΑΡΚΑΔΙΚΑ ( ΝΟΕΜ- ΔΕΚ 1977 ΑΡ. ΦΥΛΛ. 6 & ΙΑΝ 1998 ΑΡ. ΦΥΛΛ. 1 ).

Το ιστορικό  μοναστήρι του Προδρόμου, κοντά στα Καστριτοχώρια, στη Βόρεια Κυνουρία, σκαρφαλωμένο σ' ένα ασύλληπτης ομορφιάς βράχο πάνω από το ποτάμι με το αρχαίο ονομα Τάνος, κινδυνεύει από την εγκατάλειψη και την εισβολή του μπετόν.

   Ο τελευταίος τρόφιμος του μοναστηριού, ένας θυελλώδης ηγούμενος, ο Χριστόφορος Διαμαντάκος, πασχίζει ολομόναχος να το βγάλει από την αφάνεια. Πηγαίνουμε από αμαξόδρομο που ξεκόβει αριστερά από τον ασφαλτόδρομο  Άστρος-Τρίπολης, στη θέση Χάνι Τσιμούρη, για να χαρούμε από κάτω το πανόραμα του βράχου, που κρατάει στο στήθος του το μοναστήρι, και ύστερα ν' ανέβουμε επάνω για να μιλήσουμε με τον ξακουστό καλογερόπαπα που αλωνίζει σαράντα περίπου χρόνια την περιοχή διαφεντεύοντας με την φοβέρα την μοναστηριακή περιουσία.

   Μετά το χωριό Αετορράχη, σε μια στροφή του δρόμου, τινάζεται μπροστά μας γιγάντιος ο βράχος, κομμένος θαρρείς με το μαχαίρι, κατά μήκος του ποταμού Τάνου, και το μοναστήρι, κολλημένο στο στήθος του, να κρέμεται πάνω από την άβυσσο.

   Μόλις συνέρχεσαι από την πρώτη εντύπωση αναρωτιέσαι πώς ανέβηκαν εκεί μαστόροι, πώς έγινε αυτό το οικοδομικό θαύμα. Φθάνουμε στο ωραίο χωριό Περδικόβρυση, καμαρώνοντας συνεχώς το απίστευτο θέαμα. Καθόμαστε στην πλατεία.

                      

                                 Ο επιβλητικός βράχος με το μοναστήρι.        

  Εδώ ξεδιπλώνεται μπροστά μας ο κόκκινος βράχος σαν αυλαία, και το μοναστήρι, άσπρο λουλούδι, καρφιτσωμένο στο πέτο του.

   Ρωτάς και μαθαίνεις: «Όταν χτιζότανε, πριν οκτώ αιώνες, το μοναστήρι ένας μάστορας γκρεμίστηκε μαζί με το πελικημένο λιθάρι στο βάραθρο. Κατέβηκαν οι άλλοι να μαζέψουν τις σάρκες του και τον βλέπουνε ν' ανεβαίνει με το αγκωνάρι στον ώμο. Ο «Άγιος»...

  «Ένα άγριο άλογο έκανε ζημίες στα χτήματα του κόσμου, θύμωσε ο Άγιος και το κόλλησε στον απέναντι βράχο σαν χαλκομανία. Κοιτάχτε προσεκτικά τα νερά του βράχου και θα το δείτε».
                               
                                ΕΝΑΣ ΑΓΙΟΣ ΕΚΔΙΚΗΤΗΣ
  
Αυτός ο Ηρακλής της ντόπιας νεοελληνικής μυθολογίας εχει και άλλες ιδιότητες: Είναι ο αμείλικτος μέχρις απανθρωπιάς τιμωρός της μικροψυχίας.
   «Μια γυναίκα -λένε - παρακάλεσε τον Πρόδρομο να της γιατρέψει το παιδί της. Ό 'Άγιος της είπε να το πετάξει απο το βράχο και θα γίνει καλά. 'Εκείνη για να δοκιμάσει αν ο 'Άγιος λέει αλήθεια έριξε ένα κολοκύθι. Πράγματι το κολοκύθι δεν έπαθε τίποτα. Τότε έριξε το παιδί. Ο Πρόδρομος όμως για να την τιμωρήσει, επειδή δεν πίστεψε, άφησε το παιδί και σκοτώθηκε».
   Τέτοιο τρομερό, ασυμβίβαστο και εκδικητή 'Αγιο έβαλε ο λαός να κατοικήσει σ' αυτό το ρωμαλέο βράχο. Να τιμωρεί αμείλικτα αυτούς που καταπατούσαν τα ξένα χτήματα. Να πατάει στην πέτρα και να γίνεται το πέλμα του σύνορο για να χωρίσει τις ιδιοκτησίες μέχρι σήμερα. Να πολεμάει τη μικροψυχία και τo άδικο. Eτσι τραχύ και λεβέντη τον έπλασε ή βουνίσια λαϊκή ψυχή. Κατ' εικόνα και ομοίωση της.

Σίγουρα, πριν έρθει εδώ ο επαναστάτης και αδισκοτωμένος προφήτης, οι ντόπιοι 'Έλληνες θα λάτρεψαν το σταυραδέρφι του, αυτόν τον πανάρχαιο αγριωπό κοκκινόβραχο.

Είπαμε ότι τον έβαλαν να κατοικήσει στο βράχο. Ψέματα. Ό ίδιος διάλεξε αύτη τη θέση. Στην αρχή ή εκκλησία χτιζόταν κάτω, άλλα ή εικόνα πήγαινε στο βράχο και έβλεπαν την νύχτα το καντήλι που έκαιγε.

Εκεί στο στόμιο μιας απύθμενης σπηλιάς, πάνω από το χάος, ηταν ή θέση για το μεγάλο οραματιστή, τον φλογερό προφήτη.

               

                              ΠΑΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.

Πριν από τον πόλεμο ήρθε στο μοναστήρι ένας νεαρός διάκος με λεβέντικη  κορμοστασιά και θηριώδη δύναμη. Έβγαλε ένα πιστόλι για να το ευλογήσει ο ηγούμενος. Αυτός ο διάκος, που είχε πάρει από την αγριάδα του 'Άγιου χρειαζόταν για να προστατέψει την περιουσία του μοναστηριού.

   Στην κατοχή - λέει - πήγαν στο μοναστήρι πέντε έξι Γερμανοί στρατιώτες για πλιάτσικο. Αφού ήπιαν, έφαγαν. και λήστεψαν τα κελάρια, πρόσεξαν το αθλητικό παράστημα του διάκου. Ανάμεσα τους ένας παλαιστής τον προσκάλεσε σε ελεύθερη πάλη. Πέταξε ο Γερμανός το πιστόλι και το χιτώνιο, έβγαλε και ο διάκος το ράσο. Σταυροκοπήθηκε: «Σώσον, Κύριε, τον λαόν σου».

   Ύστερα πιάνει τον Γερμανό του δίνει μιά, του δίνει δυό, με την τρίτη τον πετάει ανάσκελα πάνω στις κόκκινες σχιστόπλακες της αυλής.

Σηκώθηκε αυτός και του έδωσε συγχαρητήρια. Γίνεται δεύτερος γύρος, πάλι ο Γερμανός κάτω. Oρμάει δεύτερος Γερμανός, κάτω κι' αυτός; Ορμάει τρίτος, το ίδιο.

   Τότε ορμήσανε όλοι μαζί. Αγρίεψε το μάτι του διάκου. Άναψαν τα αίματα του. Mελέτησε ιερά λόγια για να πάρει δύναμη: «ου φοβηθήσομαι απo μυριάδων λαού των κύκλω συνεπιτιθεμένων μοι», και άπλωσε τις χερούκλες του.

                

                                    Ο Ηγούμενος Χριστόφορος Διαμαντάκος.

 

Αρπάζει τον ένα Γερμανό από δω, τον άλλο απο κεί, από δω τους εχει, από κει τους εχει, οι περισσότεροι πεταμένοι ανάσκελα πάνω στο πλακόστρωτο, σαν άδεια σακκιά, και να κρέμεται από πάνω τους, ο τρομερός βράχος και η θυμωμένη γενειάδα του διάκου.

Αυτό πια δεν ήταν ελεύθερη πάλη. ήτανε πάλη για την ελευθερία.    Τότε οι άνανδροι, έπιασαν τα όπλα τους. Ο ηγούμενος που παρακoλoυθούσε με κομμένη την ανάσα κατάλαβε. Δεν τον ένοιαζε για τη ζωή τους, άλλα αγωνιούσε γιατί κινδύνευε να καεί το ιστορικό μοναστήρι.

   Σκέφθηκε λίγο και το μηχανεύτηκε: Πλησίασε τον διάκο την ώρα που έσφιγγε με μανία ένα Γερμανό και του ψιθύρισε στ'. αυτί:" Καμώσου διάκο, πώς έπεσες τάχα, για να γλιτώσουμε το μοναστήρι".

Με βαριά καρδιά προσποιήθηκε κείνος πώς νικήθηκε και οι Γερμανοί έφυγαν ευχαριστημένοι.

Αυτόν τον «αμαρτωλό» ρασοφόρο, γέρο ηγούμενο πια και μοναδικό τρόφιμο της μόνης, στερνοπαίδι του Άγιου, τον τελευταίο στο Μοναχολόγιο, τον καλογερόπαπα Χριστόφορο Διαμαντάκο, πηγαίνουμε τώρα να συναντήσουμε.

Δεν περιμένουμε βέβαια να τον βρούμε κλεισμένο στο κελί του να προσεύχεται κάτισχνος απο την νηστεία. Μας έχουν πληροφορήσει ότι επιβλέπει ένα συνεργείο με μπουλντόζα που ανοίγει το δρόμο για το μοναστήρι.

Μας ψάχνει με το οξύ καλογερίσιο του βλέμμα. Μας ζυγιάζει για να δει που έχoυμε τη δύναμη: στα μπράτσα, στο μυαλό ή στο πορτοφόλι. Απλώνει τα χέρια του:

- Καλώς ήρθατε αδερφoύλια μου.

- Γιατί παιδεύεις το βράχο γέροντα;

Αυτό ήτανε. Aρχίζει να μας μιλάει χωρίς σταματημό, σε ρυθμό, καλπασμού με ζωηρές χειρονομίες, για τους αγώνες του για να έρθει ο δρόμος, ν' ανέβουν στο μοναστήρι υλικά για να γίνουν τα χαλασμένα μπαλκόνια, να έρθει το ρεύμα. Για τα γραφειοκρατικά εμπόδια: Η δουλεία σκάλωνε σ' ένα κατώτερο υπάλληλο. Του εξήγησε ο ηγούμενος ότι πρόκειται για τον Aγιo. Αυτός έλεγε τα δικά του. Για σφραγίδες, υπογραφές, χαρτόσημα, θεωρήσεις. Τέτοια πράματα.

«Του μίλησα με το καλό, τίποτα. Του μίλησα με το άγριο, τίποτα. Έπεσα στα γόνατα και τον παρεκάλεσα, αυτός το σκοπό του. Τότε, αδερφούλια μου, με κυριέψανε όλα τα συντάγματα του διαβόλου και σήκωσα το χέρι μου. Ευτυχώς όμως, πιο δυνατό το χέρι του Άγιου με συγκράτησε».

Φτάνουμε στο μοναστήρι. «Ως φοβερός ο τόπος ούτος....» διαβάζουμε στην επιγραφή πάνω από την είσοδο. Μέσα στην εκκλησία κάποιες τοιχογραφίες από άλλη παμπάλαια εκκλησία περιμένουν τους ειδικούς για να τις μελετήσουν. Δίπλα στην εκκλησία ή σπηλιά περιμένει τους σπηλαιολόγους για να δώσει τα μυστικά της.

Επίμονες οι παραδόσεις λένε ότι το σπήλαιο καταλήγει πολλα χιλιόμετρα μακριά, κοντά στο μοναστήρι της Μαλεβής.

   

 

      Πανηγύρι. Λειτουργούσανε τότε 7 φούρνοι! (Γεράσιμος Ι. Κυριαζής 1901-1995 & Σωτήρος Π. Καραχάλιος ( 1925-2006 )                                       Ευγενική προσφορά απο Η.Π.Α  του κ. Τάκη Καραχάλιου .

Εκεί υπήρχε μία τρύπα, όπου οι ζωοκλέφτες έριχναν τα κλεμμένα ζώα και κατόπιν τα έχαναν γιατί έβγαιναν στην άλλη άκρη, εδώ, στο μοναστήρι του Προδρόμου. Σ' αυτή τη σπηλιά, όταν πέρασε από δω ο Ιμπραήμ είχαν κλειστεί τα γυναικόπαιδα των γύρω χωριών, οι γέροι και τα ζωντανά τους.

  Πήγαν απο κάτω οι αξιωματικοί  του Ιμπραήμ, μέτρησαν με το μάτι το ανάστημα τoυ βράχου, λογάριασαν τα καριοφίλια που παραφύλαγαν πίσω από τις πολεμίστρες και δεν τόλμησαν να πολεμήσουν. Έτσι έμεινε το περήφανο μοναστήρι άπαρτο δυναμάρι της λευτεριάς.

   Βγαίνουμε στα μπαλκόνια. Η θέα είναι μοναδική. Ένας μάστορας του χρωστήρα και παθιασμένος λάτρης της Ελληνικής ομορφιάς, ο Μιχάλης Νικολινάκος, κρατάει το κεφάλι του με τα δυο του χέρια και ξεφωνίζει από θαυμασμό. Προσπαθούμε να σπουδάσουμε μαζί! το τοπίο:

Κάτω από τα πόδια μας, στο βάθος της αβύσσου, ή κοίτη του ποταμού Τάνου πνιγμένη στις ολάνθιστες πικροδάφνες. Πιο πάνω ή Περδικόβρυση σαν στρωμένο χαλί. Αντίκρυ τα βουνά γυμνά μέσα στο φθινοπωρινό φως, αρρενωπά, εύρωστα αλλά πειθαρχημένα, ήρεμα, γεμάτα αξιοπρέπεια, γαλήνια, Απολλώνια.

Αριστερά τα Καστριτοχώρια ξεχασμένα μέσα στο πράσινο. Δεξιά ή ματιά δραπετεύει πάνω από τα βουνά του Αχλαδόκαμπου στο άπειρο.

               Η ΦΘΟΡΑ ΠΡΟΧΩΡΑΕΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ 

Η ώρα περνάει και πρέπει να έρθουμε σε πρακτικά θέματα. Το μoναστήρι ερειπώνεται. Τα πατώματα στα κελιά και στα μπαλκόνια, τα δοκάρια στις οροφές, τα ξύλινα υποστυλώματα, έχουν φθαρεί επικίνδυνα. Η λύση είναι εύκολη και αποκρουστική: το μπετόν. Ήδη έγινε ή αρχή και θα υπάρξει συνέχεια.

   Σε λίγο θα εχει και ο Πρόδρομος την τύχη του άλλου Κυνουριακού Ιστορικού μοναστηριού της Μαλεβης, όπου τα ωραία παλαιά λιθόστρωτα και τα ξύλινα μπαλκόνια που σεργιανάγανε οι ιστορικές μνήμες, τα σκέπασε το τσιμέντο και ο σοβάς και δεν υπάρχει τίποτα, ούτε μια πέτρα ούτε ένα ξύλινο δοκάρι που να μαρτυράει το πέρασμα από κει του Κολοκοτρώνη. Μόνο ο πέτρινος κρουνός της βρύσης που ξεδιψάσανε τόσοι στρατοκόποι, ασφυκτιά μέσα στην παγερότητα του τσιμέντου. Φρίκη.

   Ας μας επιτραπεί να κάνουμε έκκληση, εκτός από τους θρησκευόμενους προσκυνητές, στους επίσημους φορείς, στους Ιδιώτες αρχιτέκτονες, στους πνευματικούς ανθρώπους, στους καλλιτέχνες.

                                             Το μοναστήρι το σήμερα.   

Πηγαίνετε στον Πρόδρομο πριν είναι αργά. Ο δρόμος είναι καλός. Απ' την Τρίπολη μέχρι το Καστρί 27 χλμ. άσφαλτoς. Απο κει και κάτω δέκα περίπου χιλιόμετρα μέχρι το μοναστήρι, χωματόδρομος άλλά σε καλή κατάσταση. Ωραία η διαδρομή μέσα απο τα καταπράσινα χωριά με τις κερασιές και τις καστανιές.

Καθοδηγήστε τον ηγούμενο και τους ντόπιους τεχνίτες.

   Δώστε ιδέες και λύσεις: πού να σταματήσει ή μπουλντόζα, πώς να καλυφθεί ή αναίδεια του μπετόν. Μελετείστε τι πρέπει να γίνει για να διατηρηθεί ο παραδοσιακός χαρακτήρας του μοναστηριού. Τέτοιους επικίνδυνους καιρούς που περνάμε, έχουμε ανάγκη να επιστρέψουμε και να συνδεθούμε με τις ρίζες της ρωμιοσύνης. Κι' αυτό το μοναστήρι, με τους θρύλους και τις παλιές μνήμες, με το τοπίο του, γεμάτο Ελληνοπρέπεια, πρέπει να διασωθεί για να γίνει τόπος για 'Εθνική περισυλλογή, ανάταση και προσκύνημα. Ας μην ξεχνάμε ότι είναι το μοναστήρι που ντρόπιασε τον Ιμπραήμ και ταπείνωσε τους Γερμανούς κατακτητές.        

                                                          ΧΡ. KYPΚΙNTANOΣ  1977

                     ΣΧΟΛΙΑ .

Δεν είχα σποπό να κάνω σχόλια γιατί σε αυτά τα διαχρονικά κείμενα το θεωρώ ασέβεια. Είναι σαν να νερώνεις το κρασί _ ένα πρώιμο κρασί του Χρίστου _ είναι και αυτό. Είναι απο τα πράγματα που δεν τα αγγίζει ο χρόνος. Όσο παλιώνει τόσο ποιο καλό γίνεται.

   Ο αγαπητός συμπατριώτης μου ο κ. Χρίστος Κυρκιντάνος που έστειλε ένα E mail - βαρβαριστί Ηλεκτρονικό Μήνυμα - στο οποίο μου γράφει και τα εξής << .... πρέπει να σου πω ότι μετά το δημοσίευμα μου στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για τη μονή ο κ. Παν. Φάκλαρης, νέος αρχαιολόγος τότε, .......... Πήγαμε στο μοναστήρι μαζί και μελέτησε τα σημάδια. Ήτανε και ο Βασίλης Τσουγκριάνης μαζί. .....πρέπει να μάθεις κι εσύ ότι ο κ. Φάκλαρης είναι ο άνθρωπος που πήγε με το λεωφορείο στο Μιστρά, στην αρμόδια υπηρεσία για τις βυζαντινές αρχαιότητες, και ζήτησε να κηρυχθεί η μονή ιστορικό μνημείο. Νίκησε τις υπηρεσιακές ελλείψεις της εποχής εκείνης και το κατόρθωσε. Δεν έχει επαινεθεί απο κανένα για την σημαντική αυτή συνεισφορά του στη διάσωση του μοναστηριού....>>

    Θεωρώ υποχρέωση μου να γνωστοποιήσω τις ενέργειες των κ Χρίστου Κυρκιντάνου και του κ. Παν. Φάκλαρη και να τους εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου για την πρόσφορα τους στον πολιτισμό και στον τόπο . Να εξηγιέμαι: το μοναστήρι το βλέπω απο την μεριά του μνημείου και της παράδοσης. Για τα άλλα δεν μου πέφτει κανένας λόγος. Θέλω να μνημονεύσω τις πράξεις των πολιτών του κάτω κόσμου των αείμνηστων Μιχάλη Νικολινάκου και Βασίλη Τσουγκριάνη που βοήθησαν για την διάσωση του μνημείου.