Γράφει ο
Παν. Ευαγ. Βέμμος
Αρκαδία
τόπος μεταναστών και προσφύγων
Αρκαδία, η μεσόγειος Πελοπόννησος,
τόπος ορεινός και φτωχός, σε επαφή με τους ισχυρούς Δωριείς της Σπάρτης στην
αρχαιότητα, που διαχρονικά επεδίωκαν να τη θέσουν υπό την κυριαρχία τους. Αυτοί
είναι δύο βασικοί λόγοι που από τα προϊστορικά χρόνια έχουμε εξόδους Αρκάδων.
Οι έξοδοι αυτοί είτε ως μετανάστες, είτε ως πρόσφυγες διαπιστώνεται πέρα από
ιστορικές πηγές και από την διάδοση της αρκαδικής διαλέκτου στον Πόντο
(Τραπεζούντα), στα παράλια της Μικράς Ασίας, στην Κύπρο και Κρήτη (πόλεις
Αρκαδία και Γόρτυνα). Στο ίδιο διάστημα οι αρκαδικές πόλεις δέχονται πρόσφυγες
από γειτονικές πόλεις - κράτη αποτέλεσμα των εμφυλίων αντιπαραθέσεων σ' αυτές.
Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και
ιδιαίτερα μετά την εξέγερση του 1770 έχουμε την είσοδο στο Μωριά ισχυρών
τουρκο-αλβανικών δυνάμεων για την καταστολή της. Οι διώξεις που ακολούθησαν
ανάγκασε πολλούς κατοίκους να καταφύγουν ως πρόσφυγες στην Ύδρα και στην
απροσπέλαστη και αραιοκατοικημένη τότε Κυνουρία. Απ' τους πρόσφυγες της Ύδρας,
σε 7.000 τους ανεβάζει ο ιστορικός Μ. Σακελλαρίου στο βιβλίο του «Η
Πελοπόννησος κατά την δευτέραν τουρκοκρατίαν» διεπεραιώθησαν στα νησιά του
Αιγαίου και την Μ. Ασία (Πέργαμο και Σμύρνη). Μεταξύ αυτών, όπως χαρακτηριστικά
αναφέρει, και οικογένειες από Δημητσάνα και Ζάτουνα.
ΑΥΣΤΟ –ΑΜΕΡΙΚΑΝΑ ΕΛΛΑΣ ΑΜΕΡΙΚΗ από ΠΑΤΡΑΙ.
Ο Εμφύλιος στη συνέχεια, που στην
αποκομμένη Πελοπόννησο πήρε τον πιο άγριο και φρικτό χαρακτήρα και οι
μετεμφυλιακές τοπικές συνθήκες που διαμορφώθηκαν, οδήγησαν δεκάδες χιλιάδες
Αρκάδες σε φυγή. Συνηθίσαμε να τους χαρακτηρίζουμε ως μετανάστες, μήπως όμως
σημαντικό μέρος απ' αυτούς είχε τα χαρακτηριστικά του πρόσφυγα;
Με αυτές τις ιστορικές καταβολές
καλούμαστε σήμερα να διαχειρισθούμε ως τοπική κοινωνία το προσφυγικό πρόβλημα.
Σίγουρα δεν είμαστε εμείς υπεύθυνοι για την
κατάσταση που έχει δημιουργηθεί, όμως είναι γεγονός ότι ελάχιστα αντιδράσαμε
στις πολιτικές των επεμβάσεων και των πολέμων που εξυπηρετούσαν τα συμφέροντα
των πολυεθνικών, που και οι δικές μας κυβερνήσεις σιγόνταραν. Μπορούσαμε όμως
και μπορούμε να συμβάλλουμε στην ενίσχυση ενός εξελισσόμενου κινήματος
αντιπαράθεσης στον πόλεμο και το φασισμό που επιχειρείται και δημιουργεί
προϋποθέσεις έντασης του προσφυγικού προβλήματος. Να κατανοήσουμε ότι ο
πρόσφυγας δεν είναι ο θύτης στο δικό μας πρόβλημα της ανεργίας και της
φτώχειας, αλλά είναι και αυτός κυρίως το θύμα.
Το
προσφυγικό πρόβλημα είναι αποτέλεσμα των εξωτερικών επεμβάσεων, των εμφύλιων
πολέμων και της κλιματικής αλλαγής, δεν είναι ένα πρόσκαιρο ζήτημα και δεν
αντιμετωπίζεται με προσωρινά μέτρα. Η γεωγραφική κατανομή, ενός μικρού σήμερα
αριθμού προσφύγων, δεν λύνει ούτε ανακουφίζει το πρόβλημα αφού δεν
αντιμετωπίζει τις άμεσες συνέπειές του.
Δεν λύνεται το πρόβλημα της τοπικής
εργασιακής απασχόλησης των προσφύγων, της μόρφωσης των νέων και της ένταξής του
στις τοπικές κοινωνίες. Έτσι θα έχουμε εντάσεις και αντιπαραθέσεις που ήδη
κάποιες διαφαίνονται στα κέντρα κράτησης και τους καταυλισμούς και τις
αντιδράσεις τοπικών κοινωνιών που συνδαυλίζονται από φασιστικά στοιχεία. Οι
«φράχτες» και η κοινωνική αντιπαράθεση στους πρόσφυγες γίνεται το μέσο για αντεργατικά,
αντιδημοκρατικά μέτρα που πλήττουν συνολικά τους εργαζόμενους.
1915 George Τσάκωνας στο μανάβικό του στην Washington, D.C. (Photo: Harris & Ewing via Shorpy).
Η
περισυλλογή, η περίσκεψη και η ανθρωπιστική αντιμετώπιση των προσφύγων είναι
"εκ των ουκ άνευ " αρχές που οφείλουμε να υπηρετήσουμε, ταυτόχρονα με
μια πρόταση ανασυγκρότησης του τόπου, διότι δεν φθάνει να θέλεις αλλά πρέπει
και να μπορείς.
Σ' αυτό το πρόγραμμα κυρίαρχη
θέση πρέπει να έχει η παραγωγική
ανασυγκρότηση του τόπου με αξιοποίηση: των χέρσων αγροτικών εκτάσεων, των
υποδομών της βιομηχανικής περιοχής και του ενεργειακού κέντρου, την
επαναλειτουργία του τραίνου, τη στήριξη του εμπορίου και του ορεινού τουρισμού.
Να γίνει κυρίαρχο αίτημα να αρθούν οι αιτίες που οδήγησαν στην κρίση και τα
μνημόνια για μια άλλη προοπτική ώστε να σταματήσει ο μαρασμός και η ερήμωση του
τόπου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου