ΗΘΗ, ΕΘΙΜΑ, ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ.

            Ήθη, έθιμα, παραδόσεις

ο  Αγιαννίτης Δάσκαλος. Κώστας Σ. Ιατρίδης.

Από την παραμονή των Χριστουγέννων, στις 24 του Δεκέμβρη,

μέχρι τα Θεοφάνεια στις 6 του Γενάρη, είναι δώδεκα μέρες,

γνωστές σαν Δωδεκαήμερο ή Δωδεκάμερο. Σε αυτό το διάστημα γιορτάζουμε τρεις μεγάλες γιορτές, που έχουν σχέση με το Χριστό: τα Χριστούγεννα, την Πρωτοχρονιά και τα Θεοφάνια ή Φώτα.

Τα Χριστούγεννα για τη γέννηση του Χριστού, την Πρωτοχρονιά για την περιτομή του, αλλά και την αρχή του χρόνου, και τα Θεοφάνεια για τη βάφτισή του.

Συνηθίζουμε να ε υ χ ό μ α σ τ ε στους δικούς μας ανθρώπους, στους φίλους και στους γνωστούς μας Καλές γιορτές, Χρόνια Πολλά. Τα παραπάνω αποτελούν τα ήθη και τα έθιμά μας.

                     

ή θ η , έ θ ι μ α , π α ρ α δ ό σ ε ι ς Οι παραπάνω λέξεις περιέχουν κάποιες σημασίες και κάποια νοήματα.

Τα ή θ η , τα έ θ ι μ α και οι π α ρ α δ ό σ ε ι ς αποτελούν έναν πολύ σημαντικό τομέα της πολιτισμικής κληρονομιάς του κάθε λαού. Οι παραπάνω λέξεις συνδέονται στενά μεταξύ τους και συμπληρώνουν η μια την άλλη.

Τα ή θ η είναι οι αντιλήψεις, «οι ά γ ρ α φ ο ι ν ό μ ο ι » κάθε κοινωνίας.

Τα έ θ ι μ α είναι οι πράξεις με τις οποίες εκφράζονται οι αντιλήψεις αυτές. Οι π α ρ α δ ό σ ε ι ς δημιουργούνται, όταν τα έθιμα επαναλαμβάνονται σταθερά από γενιά σε γενιά.

                                          

Τα ή θ η , τα έ θ ι μ α και οι π α ρ α δ ό σ ε ι ς του ελληνικού λαού προέρχονται κυρίως από την α ρ χ α ι ό τ η τ α και από το Β υ ζ ά ν τ ι ο. Συνδέονται συχνά με τη χ ρ ι σ τ ι α ν ι κ ή θ ρ η σ κ ε ί α. Έχουν δεχτεί, επίσης, ε π ι δ ρ ά σ ε ι ς από τους διάφορους κατακτητές και από τους γειτονικούς λαούς.

Σχετίζονται, μάλιστα, στενά με την Οικιακή Οικονομία καθώς αφορούν την καθημερινή ζωή του ανθρώπου και της οικογένειας.

Συγκεκριμένα , τα έθιμα, διακρίνονται σε δύο κατηγορίες:

Την π ρ ώ τ η αποτελούν εκείνα που έχουν σχέση με το λεγόμενο κ ύ κ λ ο της ανθρώπινης ζωής, δηλαδή με τους τρεις σπουδαιότερους σταθμούς της ζωής του ανθρώπου: τη γέννηση, το γάμο και το θάνατο.

Τη δ ε ύ τ ε ρ η κατηγορία αποτελούν τα ήθη και τα έθιμα που συνδέονται με το λεγόμενο κύκλο του έτους.

Με αυτό υποδηλώνονται οι α σ χ ο λ ί ε ς των ανθρώπων και οι θ ρ η σ κ ε υ τ ι κ έ ς γιορτές στις τέσσερις εποχές του χρόνου. Με όλα αυτά συνυπάρχουν και έθιμα που έχουν τις ρίζες τους στην αρχαιότητα, όπως τα έθιμα της Αποκριάς.

                   

         

Στην εποχή μας ήθη εξακολουθούν να υπάρχουν, έστω κι αν πολλά από αυτά είναι διαφορετικά από εκείνα των παλαιότερων χρόνων.

Δεν δημιουργούνται όμως πια νέα έθιμα, ενώ και τα παλαιά συχνά σβήνουν, εξαιτίας του σύγχρονου τρόπου ζωής και της λεγόμενης παγκοσμιοποίησης.

Ωστόσο, παρατηρείται η τ ά σ η να α ν α β ι ώ ν ο υ ν ορισμένα τ ο π ι κ ά έθιμα, κυρίως τα πιο θεαματικά, συνήθως για τουριστικούς για ψυχαγωγικούς λόγους.

 Η αναβίωση αυτή παραμένει επιφανειακή, καθώς η αρχική σημασία των εθίμων έχει ξεχαστεί. Γεγονός είναι πάντως ότι αυτά επιζούν, γιατί αρέσουν και ευχαριστούν το σύγχρονο άνθρωπο.