EΝΕΡΓΗ ΕΞΑΡΤΗΣΗ.

γράφει ο Αγιαννίτης Δάσκαλος.

       Κώστας Σ. Ιατρίδης.

                        « Ενεργή εξάρτηση».

      Η Συμβολή του Γάιδαρου στη φυσική προέλευση της συμπεριφοράς.

Προσπαθούσα από μικρό παιδί εκεί στα χωράφια, στο μικρό μας ΟΙΚΙΣΜΟ ΚΑΜΠΥΛΑΙΙΚΑ τα καλοκαίρια και ΜΠΑΡΛΑΙΙΚΑ το χειμώνα, οικισμοί του Άστρους και του Αγιάννη, να βρω τι είναι εκείνο που μάς παρακινεί να κάνουμε ή να παραλείψουμε κάτι. Παρατηρούσα και μιλούσα με τους ανθρώπους, αν τούς έβρισκα!

 Η λέξη συμπεριφορά μού ήταν άγνωστη. Το λεξιλόγιό μου περιοριζόταν και επικεντρωνόταν στα ζωντανά που βέλαζαν που πείναγαν , που έτρεχαν από εδώ και από εκεί.

 Βαθμιαία κατάφερνα να βγάζω κάποια συμπεράσματα. Σιγά σιγά άρχισα να διαβάζω μερικά βιβλία ψυχολογίας.

 Με τον καιρό έφτασα σε έναν ψυχολόγο, που είχε ασχοληθεί με την ανθρώπινη συμπεριφορά. Ήταν ο θεμελιωτής του συμπεριφορισμού.

                     

                                                                    Η Μαρίτσα ….

 Ο Burrhus Frederic «Β.F.» Skinner (1904 -1990 ) ήταν Αμερικανός ψυχολόγος. Είχε διακριθεί για τις έρευνες που έκανε. Ήταν διακεκριμένος ερευνητής. ΄Εγινε συγγραφέας και καθηγητής του Πανεπιστημίου του Harvard από το 1958 ώς το 1974. Θεωρείται ως ο θεμελιωτής της σύγχρονης φιλοσοφίας του συμπεριφορισμού και της θετικής επιστήμης της συμπεριφοράς . Ξεκίνησε την πειραματική ανάλυση της φυσικής προέλευσης της συμπεριφοράς με σκοπό

 «την πρακτικά ωφέλιμη ερμηνεία της δημιουργικής επιστημονικής σκέψης»

 Οι πρωτότυπες πειραματικές έρευνές του τον οδήγησαν να διαπιστώσει τα παρακάτω:

 τα φαινόμενα που χαρακτηρίζονται ως αντίληψη, προσοχή, γνώση και λύση προβλημάτων δεν προκαλούνται αντανακλαστικά από ε ρ ε θ ί σ μ α τ α . Διαμορφώνονται από τις επιδράσεις των ενεργειών του κάθε ατόμου, στη μακροπρόθεσμη α λ λ η λ ε π ί δ ρ α σ ή    του με το φυσικό περιβάλλον.

 Η εφαρμογή των αρχών καθορισμού της συμπεριφοράς που αρχικά προέκυψαν από το πολυβραβευμένο θεωρητικό και πειραματικό έργο του Skinner, έχουν βελτιώσει πρακτικές στην εκπαίδευση, την ψυχοθεραπεία, τη λογοθεραπεία και την αποκατάσταση αναπηριών, καθώς και στη διοίκηση επιχειρήσεων και την πολιτική, συμβάλλοντας στη βελτίωση της ποιότητας ζωής πολλών ανθρώπων.

                     

                                                 Γίδα στο κύμα !!!!!!!

 Ειδικότερα, η θεωρία της συντελεστικής μάθησης υποστηρίζει τα εξής: Για να ενισχυθεί μια συμπεριφορά, και να επαναληφθεί στο μέλλον, πρέπει να είναι η επιθυμητή. Ως αρχή, κάθε άτομο έχει κάποιες α ν ά γ κ ε ς τις οποίες πρέπει να ικανοποιήσει. Έτσι θα αποφύγει τις ψυχικές εντάσεις που οι ανάγκες αυτές δημιουργούν. Όταν το άτομο εκδηλώνει μόνο του μια φυσιολογική συμπεριφορά, αυτή επιδρά στο περιβάλλον και δημιουργεί συνέπειες. Αν αυτές είναι ε υ χ ά ρ ι σ τ ε ς για τον ίδιο, τότε η συμπεριφορά αυτή ε π α ν α λ α μ β ά ν ε τ α ι σε παρόμοιες καταστάσεις (μάθηση).

 Όταν όμως είναι δ υ σ ά ρ ε σ τ ε ς, η συμπεριφορά αυτή αποτρέπεται. Ο Skinner ονόμασε αυτό το μοντέλο μάθησης « ε ν ε ρ γ ή εξάρτηση».

 Υποστηρίζει ότι στη διαδικασία της μάθησης υπάρχουν τεχνικές θετικής και αρνητικής ενίσχυσης.

 Αυτό σημαίνει άμεσες ή έμμεσες τιμωρίες και επιβραβεύσεις, που είναι απαραίτητες, ώστε να ενισχυθεί ή να αποτραπεί μια συμπεριφορά, ανάλογα με το αν είναι επιθυμητή ή όχι. Ο Skinner διακρίνει τρεις κατηγορίες συνεπειών για το άτομο:

 Τις θετικές, τις αρνητικές και τις ουδέτερες, που προκαλούν είτε την επίτευξη της επιθυμητής ή την απόσβεση της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς.

 Ο ιδρυτής της σύγχρονης συμπεριφοριστικής προσέγγισης στο βιβλίο του «Περί συμπεριφορισμού», σε επιστημονική επιμέλεια του Ρόμπερτ Μέλλον, συγγραφέα του βιβλίου «Ψυχολογία της συμπεριφοράς», συστήνει την εισαγωγή στη φιλοσοφία της επιστήμης του «θεμελιώδους συμπεριφορισμού». Ο Skinner αναλύει πως η φιλοσοφία αυτή παρέχει τη βάση για την πειραματική ανάλυση και την επιστημονική ερμηνεία ολόκληρου του φάσματος των ψυχολογικών φαινομένων.

                         

                                                                                     

                                                       Β.F. Skinner

 Επιπλέον, στο βιβλίο του «Ουώλντεν Δύο» (Walden Two) - επίσης σε επιστημονική επιμέλεια του Ρόμπερτ Μέλλον και μεταφρασμένο στα ελληνικά από τους Ρόμπερτ Μέλλον και Τότα Δρούζα-, περιγράφει πώς θα ήταν η κοινωνία αν ά ρ μ ο ζ ε τις αρχές της Α ν ά λ υ σ η ς της Συμπεριφοράς.

                    

 Δείχνει πώς μία ομάδα ανθρώπων, που μπαίνει στη διαδικασία πειράματος, καταφέρνει να συνυπάρχει δημιουργικά χωρίς αντιπαλότητες, μετά άτομα που την απαρτίζουν να αποκτούν αυτό που έχουν ανάγκη, χωρίς να χρειάζεται να κλέψουν από τον άλλον. Τα βιβλία του «Β.F.» Skinner έχουν διαβαστεί από εκατομμύρια, ειδικευμένους και μη στην επιστήμη της ψυχολογίας.

 Επίσης τα έχουν διαβάσει αναγνώστες σε όλον τον κόσμο. Αυτά έχουν αποτελέσει σταθμό στην ιστορία της ψυχολογίας. Το δ ι ά β α σ μ α και η απασχόληση με θέματα της ανθρώπινης σ υ μ π ε ρ ι φ ο ρ ά ς μάς ωφελούν. Τι κατάλαβα από τα διαβάσματα; Ότι όσο διαβάζω, τόσο διαπιστώνω π ό σ α    π ο λ λ ά    α γ ν ο ώ. Η μάνα μου, αγράμματη, μού το έλεγε συχνά: Ρε παιδάκι μου θα παλαβώσεις με τούτη τη συνήθεια που έχεις, να ανοιγοκλείνεις τούτο το ρημάδι που το λένε β ι β λ ί ο! Σε κάνει να ξεχνάς να αλλάξεις τις γίδες μας . Μη γελάς! Μην το ξεχνάς! Τούτες οι γίδες , ρε παιδάκι μου, μάς δίνουν το γάλα και το τυρί και το γιαούρτη! . . . Είχε δίκιο! . . .

Σχόλια: 

     1) Θεωρία του  Skinner

 Skinner ποτέ δεν επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από σημαντικές αντιδράσεις, ο ίδιος δεν ενδιαφέρεται για το σωστό ή λάθος, διότι είτε είναι αποτελεσματική ή αναποτελεσματική, και τα επιχειρήματα των μάτην.  Για το λόγο αυτό ο ίδιος δεν ενδιαφέρεται για ψυχολογικές θεωρίες, ορθολογική εξισώσεις, ή άλλες προφορικές συστήματα που απαιτούνται για να αποδειχθεί σωστή.

Σύμφωνα με τις αρχές του Μπέικον, Skinner απορρίπτει λεκτική αρχή, δηλώνοντας: «Έχω μελετήσει τη φύση δεν τα βιβλία ερωτήσεις του οργανισμού και όχι από εκείνους που έχουν μελετήσει τον οργανισμό." ...  "Παρατήρηση overemphasizes ερεθίσματα? Emperimentation περιλαμβάνει το υπόλοιπο των απρόβλεπτων που δημιουργούν ρεπερτόρια" (Dews, 1970, p18).