ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ - ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΣΤΟΝ ΠΑΡΝΩΝΑ.

Tου ΚΩΣΤΗ ΤΣΟΥΧΛΟΥ 

Εκπαιδευτικού-Λογοτέχνη

                        

          Απόσπασμα από το βιβλίο του Κωστή Ιωαν.  Τσούχλου©

…Στις 17 Ιούνη του 1944, κι ενώ οι κρατούμενοι, περισσότεροι Καστρίτες, βρίσκονταν στο στρατόπεδο της Ορθοκωστάς, εξόρμησαν Γερμανοί και Καστρίτες Ταγματασφαλίτες στα Βούρβουρα, συνέλαβαν και εκτέλεσαν 60 αριστερούς της περιοχής, 36 απ' αυτούς Βουρβουραΐους, μεταξύ τους τέσσερα αγόρια δεκαέξι χρονών.

Στο μεταξύ είχε συμβεί, στις 27-28 Ιουλίου του 1943, η μεγάλη νίκη τού ΕΛΑΣ στον Κοσμά Κυνουρίας επί του Φεστούτσιο, του διοικητή Πελοποννήσου των Ιταλών. Στις 30-31 Γενάρη του 1944, Γερμανοί, συνοδευόμενοι από μεγάλη ομάδα Λακώνων Ταγματασφαλιτών με την επωνυμία «ΛΕΩΝΙΔΑΣ» πυρπολούν και καταστρέφουν ολόκληρο τον Κοσμά. Από τα 505 σπίτια κάηκαν τα 498. Φρίκη και κουρνιαχτός.

Στο Καστρί oι Ταγματασφαλίτες καίνε εφτά σπίτια αριστερών και κατεβαίνουν στα Κάτω Χωριά (Στόλο, Αγιώργη - Γαλτενά) και σκορπούν τη φρίκη και τον όλεθρο.

Σε αντίποινα ΟΙ ΕΛΑΣιτες, 20 Ιουλίου 1944, μπαίνουν στο Καστρί, το λεηλατούν, το πυρπολούν και συλλαμβάνουν πολλούς συγγενείς των Ταγματασφαλιτών που είναι στην Τρίπολη και τους οδηγούν στο στρατόπεδο της Ορθοκωστάς.

Στο μεταξύ έχει ξεκινήσει η μεγάλη εκκαθαριστική επιχείρηση των Γερμανών σε όλη την Πελοπόννησο, Ιούνιος-Ιούλιος1944, με τη συνεργασία των Ταγματασφαλιτών και των Γερμανοτσολιάδων Ελλήνων, που παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο, με την ονομασία «Οχιά», στην περιοχή Ταϋγέτου - Πάρνωνα.

Οργώνουν τον Πάρνωνα, σκοτώνουν στα Βούρβουρα, στη Βασκίνα, τον Άγιο-Βασίλη, όπου συλλαμβάνουν και βασανίζουν απάνθρωπα το γιατρό Ιωάν. Παν. Κούκο, που πέθανε από τα βασανιστήρια, λένε, του Λαγού, στην εκκλησία στα Βρέσθενα.

...Το μάθατε τι έγινε μες στον Αγιοβασίλη, πιάσαν τον Κούκο το Γιατρό στα Βρέσβενα τον πάνε. Τρεις μέρες τον βασάνιζαν, τρεις μέρες και τρεις νύχτες, την τρίτη τον εσκότωσε ο Κρητικός με ξύλο»…. ►1

Κατά τη μεγάλη αυτή επιχείρηση των Γερμανών όλοι έτρεχαν να κρυφτούν όπου - όπου. Οι Γερμανοί τους κρυμμένους τους εκτελούσαν.

Τα δύο αδέρφια, ο Δημήτρης (Τζίμης) και ο Γιάννης Κουτουζώφ (του Γιώργου Κουτούζου) έτρεξαν και κρύφτηκαν στο Μαλεβό, πάνω από το μοναστήρι της Μαλεβής, προς τα μέρη της Σίταινας.

Ο Τζίμης ήταν πολύ καλλιεργημένος, πολύ διαβασμένος, σπούδασε «κατ' οίκον» στο γυμνάσιο της Τρίπολης και πάντα αρίστευε. Ήταν πολύ φτωχοί και δεν είχε τη δυνατότητα να νοικιάζει σπίτι και να παρακολουθεί το σχολείο. Έμαθε τέλεια τρεις γλώσσες μόνος του, έγραφε ποιήματα και λογοτεχνήματα. Με πείνα και δυστυχία έβγαλε το γυμνάσιο, γράφτηκε στη Νομική στο Πανεπιστήμιο και, ξενοδουλεύοντας, πήρε το πτυχίο του. Τα γεγονότα και η πείνα τον ανάγκασαν να γυρίσει στο Καστρί και να είναι ρακένδυτος με σχισμένα ρούχα.

Θυμάμαι, οι ξαδερφάδες του τον πείραζαν: «Πού τα βρήκες αυτά τα ωραία κουστούμια, ρε Τζίμη;» Γέλαγε καλόκαρδα. Ήταν σπουδαία ψυχή και ξουραφένιο μυαλό. Ο Γιάννης ήταν τότε ο μικρότερος, δεκαεπτά ετών.

Εκεί τους βρήκανε μαζί με άλλους πολλούς από όλη την περιοχή κι ενώ όλους τους άλλους τους κράτησαν ομήρους, αυτά τα δύο παιδιά, οι Καστρίτες Ταγματασφαλίτες, τα ξεχώρισαν και άρχισαν να τα βασανίζουν απάνθρωπα.

Ο Κώστας ο Κανέλλος, ►2 από το Άστρος, που ήταν συγκρατούμενός τους εκεί, μου εξιστόρησε το μαρτύριό τους. Τι ξύλο, τι βασανιστήρια απαίσια, δε λέγεται.

Ο Τζίμης δεν έβγαζε μιλιά. Τα υπέφερε όλα σαν μάρτυρας της Εκκλησίας. Ο μικρός ο Γιάννης, κλαίγοντας έλεγε: «Ρε Φίλιππα καμάρι, τι σας κάναμε εμείς και μας βασανίζετε έτσι; Δε φοβάστε θεό; Ποιον πειράξαμε εμείς;» Τελικά ξεψύχησαν μπροστά σ' όλους.

Ο Φίλιππας έλεγε πως του σκότωσαν τη μάνα και την αδερφή, ενώ αυτές βρίσκονταν σώες και αβλαβείς στο στρατόπεδο της Έλωνας και μετά συναντήθηκαν στο Λεωνίδιο απελευθερωμένες, τότε που σκότωσαν τους έντεκα στο ποτάμι. (6 Ιουλίου 1944).

- Κρίμα! Χάθηκαν αθώες ψυχές, όπως και τόσες άλλες.

- Όχι μόνο αθώες ψυχές, αλλά και σπουδαία μυαλά. Ο Τζίμης θα έφτανε πολύ ψηλά, θα ήταν το καμάρι της περιοχής, ήταν μόλις είκοσι πέντε χρονών τότε.

Πολύ αργότερα, ένας Σιταινιώτης είπε στη μάνα τους: «Εγώ ξέρω πού τους έχουν σκοτώσει. Ελάτε να σας δείξω τα κόκαλα τους».

Οι δυο αδερφές τους, η Αλεξάνδρα και η Ελένη (Νίτσα) Κουτουζώφ (Κουτούζου), πιάστηκαν κατά την επιχείρηση των Γερμανών στο Καστρί, μεταφέρθηκαν στην Τρίπολη, φυλακίστηκαν και βασανίστηκαν.

Η Αλεξάνδρα ήταν πολύ ιδεολόγος, θαρραλέα, έβριζε τους Γερμανούς και τους Ταγματασφαλίτες, ►3 ιδίως τους Καστρίτες και, μαζί με τον Καλλίστρατο Ιατρίδη, οδηγήθηκαν στο εκτελεστικό. Η Αλεξάνδρα ήταν μόλις δεκαεπτά ετών!

Στο δρόμο ο Καλλίστρατος λιποψύχησε, έκλαψε. Η Αλεξάνδρα έβαλε τη φωνή:

«Τι κλαις, ρε Καλλίστρατε, πεθαίνουμε για την ιδέα μας. Αυτά τα καθάρματα θα ντρέπονται κάποτε». Κι άρχισε ένα αντάρτικο τραγούδι και τελείωσε με το «Ζήτω η Ελλάδα μας».

Τους εκτέλεσαν στην Τρίπολη μαζί με άλλους πολλούς πατριώτες. ►4

             Ο Κωστής Ιωα Ποντικής. Μέλος της ΕΠΟΝ και του εφεδρικού ΕΛΑΣ.

Η Ελένη, ήταν σιωπηλή, δεν προκαλούσε, έμεινε στη φυλακή, βασανίστηκε, αλλά αποφυλακίστηκε αργότερα, αφού ξέφυγε τον κίνδυνο να την στείλουν στη Γερμανία στα καταναγκαστικά έργα. Ήταν τότε είκοσι ετών και μέσα στον κατάλογο.

Στη μεγάλη επιχείρηση που είπαμε, οι Ταγματασφαλίτες, όταν συνέλαβαν τον Καλλίστρατο Ιατρίδη και τις Κουτουζίτσες, μαζί και άλλους, δεν κατόρθωσαν να βρουν τον αδερφό του, το Σπύρο Ιατρίδη, παιδιά του Ντίνου Ιατρίδη.

Αυτός πήδησε από το παράθυρο, έτρεξε και κρυβότανε για καιρό σ' ένα χτήμα τους πάνω ψηλά από τη γούρνα του Κόλλια. Θα ήταν κάτω από τα είκοσι, ο Καλλίστρατος στα είκοσι πέντε. Τον είδε κάποτε ο Πάνος Αγγελάκος (Κανατάς). Αυτού του είχαν σκοτώσει οι αντάρτες τον αδερφό του και είχε γίνει θηρίο. Λένε ότι αυτός τον κατέδωσε και πήγαν και τον συνέλαβαν. ►5

Από την πρώτη στιγμή άρχισαν τον ανελέητο ξυλοδαρμό, βασανιστήρια και, αιμόφυρτο και τρεκλίζοντα, τον έφεραν στην πλατεία. Σαν άγριες ίαινες έπεσαν πάνω του όλοι. Είναι γνωστό ποιος του έδωσε τη χαριστική βολή. Μετά τον πέταξαν από την πλατεία ψηλά και έπεσε μπροστά στο φούρνο της Μάρκαινας.

                                       Ο φούρνος της Μάρκαινας. ►6

 Κατέβηκαν, τον έσυραν σε δυο - τρεις πεζούλες, τον πέταξαν μέσα στα βάτα. 'Έβγαλαν διαταγή να μην τον θάψει κανείς στις τρεις μέρες. Όταν έφευγαν, εμείς τολμήσαμε. Δεν αντέχαμε την αμαρτία.

- Μα γιατί τόση θηριωδία; Τι είχε κάνει;

- Δεν είπαμε, οι προσωπικές αντεκδικήσεις. Πίστευαν ότι

εκδικούνταν το θάνατο των συγγενών τους στο πρόσωπο των αναίτιων. Τίποτα δεν είχε κάνει. Ήταν αριστερός, δεν ήταν μαζί τους.

- Το είδες με τα μάτια σου το τραγικό αυτό περιστατικό;

- Ναι, Και δεν μπορούσα να κοιμηθώ πολύν Καιρό.

- Ο κόσμος τι έλεγε; Πώς αντέδρασε;

- Μα τι λες τώρα; Ποιος να αντιδράσει; Η πλατεία ήταν γεμάτη με Ταγματασφαλίτες, λίγες γυναίκες έβλεπαν με αποτροπιασμό κι εμείς τα Παιδιά τρέμαμε. Έτρεξα και κρύφτηκα σπίτι μας.

Μετά, λίγες γυναίκες τόλμησαν, η αδερφή του η Κατέρω, η Ελένη (Νίτσα Ιατρίδη), η Σωσώ του Λυκίδη και η δεκαπεντάχρονη ξαδερφούλα του Παναγιώτα (Πίτσα) Ιατρίδη, πήραν μια σκάλα, βάλαν μια κουβέρτα, κατέβηκαν στις πεζούλες, τον έπλυναν, τον φόρτωσαν και πήγαν στο νεκροταφείο, όπου η Ασπασία του Κόλλια είχε ανοίξει έναν πρόχειρο τάφο, τον έριξαν, η αδερφή του έφερε ένα καλό κουστούμι, το έριξε πάνω του, κλαίγοντας, φωνάζοντας: «Πάρτο, καμάρι μου, να το φοράς εκεί που θα πας, να είσαι κύριος». Τον σκεπάσανε με το χώμα, σαν να μην έγινε τίποτα.

Την ώρα που τον έθαβαν, από κάτω στο δρόμο περνούσαν στρατιωτικά φορτηγά αυτοκίνητα γεμάτα Ταγματασφαλίτες, που τραγουδούσαν και χάθηκαν πέρα κατά τον Άγιο Παντελεήμονα.

Η Κατέρω γονάτισε, σήκωσε τα χέρια και φώναξε:

«Αν έφταιξε καλά να πάθει, αλλιώς ο θεός να δώσει δικαιοσύνη. Το κρίμα του να τους κυνηγάει σ' όλη τους τη ζωή».

Και πράγματι, όλοι δεν είδαν προκοπή Και έλεγαν ΟΙ δικοί τους πως, αργότερα, βασανίζονταν από εφιάλτες και ψυχολογικά προβλήματα. ►7

Πολύ, πάρα πολύ αργότερα, μου είπε η θεία Μαριγώ ότι πήγε στη μονή των Κατλετζών να εξομολογηθεί στον σεβαστό ιερέα τον Πολύκαρπο και κείνη τη στιγμή έβγαινε από το εξομολογητήριο ο αρχηγός, ο Κώστας, ο Καράνος. Την είδε, χαμήλωσε τα μάτια, είπε: << Ήρθα για συγχώρεση>>.

Τα φορτηγά πήγαν άλλα στα Βούρβουρα; άλλα έμειναν στον Άγιο Πέτρο και άλλα για την περιοχή του Άστρους.

Στον Πάνω Αγιάννη, στην πλατάνα της Πλατείας, ήταν αντάρτες και έτρωγαν. Μαζί τους είχαν εξαναγκαστικά το Γιώργο Ιατρίδη, τον μετέπειτα Πρόεδρο του Καστριού. Μόλις είδαν να έρχονται από μακριά τα αυτοκίνητα, έφυγαν, σκορπίστηκαν κατά το Στόλο, ο Ιατρίδης εξαφάνισε ό,τι μπορούσε από το τραπέζι, τους καλωσόρισε σαν πατριώτες.

Στο Άστρος έπεσαν πάνω σ' έναν πλανόδιο μανάβη με τη φοράδα του, Ηλία τον έλεγαν, πουλούσε μαναβικά, από τον Aγιανδρέα ήταν, του πήραν τα αγγούρια και τα πεπόνια.

Ο Φίλιππας ►8 έβγαλε το μαχαίρι του και το σκούπιζε επιδεικτικά στο παντελόνι του, γιατί είχε αίματα. Γύρισαν τα χωριά, τρομοκράτησαν την περιοχή, λεηλάτησαν και την άλλη μέρα γύρισαν και στον Αγιάννη………….

Σχόλια - επεξηγήσεις Παν. Ι.Δ. Βλαχάκης ©

►1 Κρητικός, ήταν το ψευδώνυμο του Καστρίτη Κώστα Λαγού. Ένας από τους σκληρούς Αρχηγούς των ταγματασφαλιτών. (ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ του συγγραφέα )

►2 Ο Κώστας ο Κανέλλος, από το Άστρος κατήγετο από αντιστασιακή οικογένεια και ήταν κομμουνιστής. Είχε υποστεί πολλά ο ψυχισμός του από την αιχμαλωσία του στην << Κλούβα του τραίνου >>… Κάθε λεπτό στην κλούβα παραμόνευε ο θάνατος. Στην Μακρόνησο από τα πολλά βασανιστήρια αρρώστησε. Παρ όλα τα βασανιστήρια στάθηκε ηθικά και αγωνιστικά όρθιος και δεν υπέγραψε δήλωση μετανοίας.

►3 Η Αλεξάνδρα Κουτουζώφ ήταν πανέμορφη. Ο Συμπατριώτης της ταγματασφαλίτης…. - το όνομα του το ρίχνω στη λήθη- της ζήτησε να την παντρευτεί και να την σώσει. Την είχε ερωτευτεί. Η Αγωνίστρια και περήφανη Αλεξάνδρα τον έβρισε και τον έφτυσε. Μαγνητοφωνημένη πληροφορία στο αρχείο μου αναφέρει τα εξής: «. Ένας τσαγκάρης ονόματι Β Κ της πρότεινε να πέσει κάτω και μετά την εκτέλεση να πάνε να την πάρουν . Την είχαμε ερωτευτεί ο Π. Ν. Τα άλλα παιδιά κλαίγανε η Αλεξάνδρα τραγούδησε τον εθνικό ύμνο και τους ενεθάρρυνε.

►4 Ανάμεσα στους Κωστής Ιωαν Ποντικής. Τον εκτέλεσαν συγγενείς του ταγματασφαλίτες στην Τρίπολη το 1943. Η μητέρα του – γιαγιά της συζύγου μου – έβλεπε κάθε πρωί τον δολοφόνο του παιδιού της. Έλεγε μόνο : «Να είναι καλά το παιδί σου άλλα όταν φτάσει 18 χρόνων να το χάσεις όπως έχασα εγώ το δικό μου. Να μην πάθει κακό αλλά να μην παραβρεθεί στο θάνατο σου…» μεγαλείο ψυχής ;;; πράγμα που έγινε …

► 5 Η προπαγάνδα των Εθνικοφρόνων λέει ότι είχε σχέσεις με παντρεμένη γυναίκα και γι΄ αυτό τον τιμώρησαν οι Ταγματαλήτες !!!

►6 Η μπάγκα του Φούρνου της Μάρκαινας. Τα σημάδια στα βέλη είναι από τις σφαίρες που έριξαν οι ταγματαλήτες. Κατόπιν έβαλαν στο στήθος του Σπύρου ένα τεράστιο ογκόλιθο από αυτούς που είχαν για το κτίσιμο του Αι Γιώργη, κατόπιν έκτισαν τον τοίχο της πλατείας. Ο άνθρωπος βασανίζονταν και βογκούσε. Οι απόψεις για τη χαριστική βολή διίστανται. Η εκδοχή ότι ένας στρατιώτης με Γερμανική στολή μάλλον Αυστριακός τον λυπήθηκε και του έδωσε τη χαριστική βολή.( Μαρτυρία του + Ηλία Ποντίκη – πεθερός μου. Άλλη εκδοχή είναι ότι συγχωριανός του Υπέρ Έλληνας τον εκτέλεσε.

►7 Φέτος το καλοκαίρι γείτονας  αρχιταγματασφαλίτη μου εμπιστεύτηκε ότι μικρό παιδάκι θυμάται τον γείτονα του που φώναζε τη νύχτα και ζήταγε το όπλο, την στάγκρα  από την γυναίκα του. Ένας άλλος Καστρίτης μου είχε αναφέρει ότι το 1950 στο Στόλο που μάζευαν ελιές βόγκαγε τη νύχτα, παραμιλούσε, φώναζε ονόματα και έδινε παραγγέλματα για εκτελέσεις !!!! Αποτέλεσμα να μην μπορούν να κοιμηθούν παρ όλη την κούραση της ημέρας.

►8 Και μόνο η αναφορά του ονόματος « Φίλιππας » δεν χρειάζεται το επίθετο  παραπέμπει σε μεγάλα κατορθώματα!!! Δεν πρέπει να μείνει στη λήθη της ιστορίας …. Όταν δούλευε χαμάλης στο λιμάνι του Παρ Άστρους αρχες της δεκεετιας του 1950,  τον ρωτούσαν οι νεώτεροι γιατί σκότωνε και βασάνιζε τους απαντούσε κυνικά «Πάνε αυτά πέρασαν ….»

►9 .( ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ του συγγραφέα )Στην κηδεία του Κούκου στον Αγιοβασίλη, ο Γιώργος Μπαλής (Κουβούσης) τον αποχαιρέτησε με ένα 15σύλλαβο ποίημα, που ράγισαν και οι πέτρες:

…Τι είν' το κακό που γίνεται μέσα στον Αη Βασίλη

παιδιών φωνές ακούγονται, γυναίκεια μοιρολόγια

έβγα, μάνα, και φώναξε, έβγα, πατέρα, ρώτα

πάλι μαντάτα φέρανε στο έρμο το χωριό μας

Πιάσαν τον Κούκο τον Γιατρό, τον πρώτον εαμίτη

τον πιάσανε οι Γερμανοί  διάφοροι αλήτες

τον πήγανε στα Βρέσθενα και εκεί τον εσκοτώσαν

αφού τον βασανίσανε τρεις μέρες και τρεις νύχτες.

Λεβέντες Βρεσθενίτες μη χάνετε καιρό,

τρέξτε στον Αη Βασίλη, σκότωσαν το Γιατρό,

τον άτιμο τον Κρητικό, τον μαύρο δολοφόνο

που σκότωσε τον έπαρχο Γιατρό τον Γιάννη Κούκο...